In de publieksenquete van het 16e Festival van de Fantastische Film kwam PITCH BLACK uit de bus als een middenmoter. Het is de juiste plaats voor een monsterfilm naar beproefd ALIENS-model, die zich ondanks een medium budget van 25 miljoen dollar alleen op ondergeschikte punten positief onderscheidt van het gemiddelde videovoer.
De openingsscène, waarin een stuurloos ruimteschip met grote snelheid op een onbekende planeet aanstormt, is bijvoorbeeld al geen toonbeeld van oorspronkelijkheid. Daar staat tegenover dat regisseur Twohy (THE ARRIVAL) de kijker zonder omwegen midden in de actie gooit. Het is altijd weer een wonder hoe effectief zo’n simpel trucje als het heen en weer schudden van de camera kan zijn, vooral als de acteurs er van die overtuigende benauwde gezichten bij trekken. Maar het blijft bij trucjes in deze film, ook al steekt cameraman David Eggby ze soms in een fraai jasje van getinte en uitgebleekte beelden.
Helaas voor Twohy is film meer dan alleen de virtuele versie van een achtbaanritje. Er moet, na die enerverende binnenkomer, ook nog een verhaal worden verteld, bij voorkeur rond een groep personages van vlees en bloed. In dit geval zijn het toch weer de usual suspects die we uit de wrakstukken van het ruimteschip overeind zien krabbelen. Zoals pilote Fry (Mitchell), type Ripley uit ALIEN(S), die zich ondanks haar frêle postuur tot heldin zal opwerpen. Of de keiharde en levensgevaarlijke crimineel Riddick (Diesel) onder wiens ruwe bolster we een blanke pit vermoeden, terwijl bij premiejager Johns (Hauser) wel eens het omgekeerde het geval zou kunnen zijn. Een tikkeltje verrassender zijn de bijfiguren, zoals een moslimleider en een antiekhandelaar, maar helaas dienen juist zij vrijwel uitsluitend als lokaas voor de griezelige populatie van de planeet. Want daar gaat het uiteindelijk toch weer om; de strijd tussen de nietige mens en de buitenaardse levensvormen die het op zijn hachje hebben voorzien. Had ik de titel ALIENS al laten vallen? Om de naäperij enigszins te verdoezelen bedachten Twohy en zijn co-scenaristen Jim en Ken Wheat (THE FLY 2, A NIGHTMARE ON ELM STREET 4) dat de monsters slechts eens in de 22 jaar uit hun winterslaap ontwaken, namelijk op het moment dat over de door drie zonnen beschenen planeet de nacht valt. En laat de komst van ons gezelschap nu uitgerekend samenvallen met die eclips. Pech!
Vraagje: zou het verschil voor de plot hebben gemaakt wanneer de planeet dezelfde dagelijkse afwisseling van licht en donker had gekend als de aarde? Antwoord: geen enkel. Het astronomische fenomeen is er om de aandacht af te leiden van ideeënarmoede op wezenlijker onderdelen van het scenario. Want wat Twohy en de zijnen ook aan afleidingsmanoeuvres uit de kast halen, PITCH BLACK blijft één grote herhalingsoefening. De acteurs lopen de bekende afvalrace langs de bekende obstakels, op de hielen gezeten door de zoveelste generatie reptiel-achtigen uit de digitale dierentuin van JURASSIC PARK.
Er zijn regisseurs die je met een hoop flair en bluf even doen vergeten hoe uitgekauwd hun materiaal in feite is. Twohy behoort niet tot dat bevoorrechte groepje. Tekenend voor zijn onvermogen om de kijker betrokken te maken bij het gevecht op leven en dood van zijn personages is een dramatische wending tegen het eind van de film. Het effect van de scène is niet dat van een mokerslag, maar dat van een plaagstootje, te vergelijken met het cliché van de kat die onverwacht vanachter een deur te voorschijn springt. Trouwens, met zo’n huisdiertje ben je als filmmaker nog goedkoper uit ook.
Copyright Steef de Koning. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #46, juli/augustus 2000.
