De wereld van morgen kan eruit zien als de wereld van zeventig jaar geleden, zo weet elke historicus. De geschiedenis herhaalt zich immers vaak. Ook steeds meer sciencefiction-regisseurs spelen met dat idee en trekken een wereld op die een mengeling is van oude architectuur en futurisme.
Vooral de jaren dertig zijn populair, zo blijkt uit recente films als SKY CAPTAIN AND THE WORLD OF TOMORROW en IMMORTALS. In deze films ziet de stad eruit als een plek waar de toekomst al heeft plaatsgevonden en het verleden nog moet beginnen. IMMORTALS – oorspronkelijke titel: IMMORTEL (AD VITAM) – is geregisseerd door de in 1960 naar Frankrijk gevluchte Joegoslavische striptekenaar Enki Bilal (TYKHO MOON) en losjes gebaseerd op twee delen van zijn Nikopol-trilogie , LA FEMME PIEGRAVEGE en LA FOIRE AUX IMMORTELS.
In zijn adaptatie bewegen de New-Yorkers zich voort in insectachtige vliegmachines en afgebladderd jaren dertig-interieur. De meeste mensen zijn als een lappendeken aan elkaar genaaid met synthetisch vlees. En boven de stad hangt een piramide, van waaruit de god Horus een vrouw wil bezwangeren om zijn onsterfelijkheid te waarborgen. Bilal heeft dus allerlei tijdperken door elkaar gehusseld, en het resultaat is vaak potsierlijk. Een dromerige ongrijpbaarheid die in tekeningen nog wel zou werken, blijkt op film pathetisch uit te kunnen pakken. Een stripverhaal laat doorgaans meer ruimte open voor de fantasie, dankzij de befaamde ruimte tussen de kaders, die je zelf moet invullen. Tijdsprongen en vergezochte associaties zijn zo geen probleem. Maar een film leunt vaker op een doortimmerd scenario, dat de motor van het geheel moet zijn en geen losse eindjes behoort te hebben.
Misschien is het daarom via een omweg wel te waarderen dat Bilal zijn film onbegrijpelijk en ongrijpbaar heeft gehouden. Hij trekt zich niet te veel aan van scenariowetten en gaat zijn eigen gang. IMMORTALS heeft ondanks de bezwaren dan ook een eigen signatuur en kan niet makkelijk worden afgedaan als een totale mislukking. Mooi is hoe Bilal echte acteurs (waaronder Charlotte Rampling) en getekende personages laat bewegen temidden van groengrijze, megalomane architectuur, in een wereld die is opgedeeld in geïntegreerden en uitgeslotenen – ook al zo’n oeroud gegeven.
Net als SKY CAPTAIN is de film opgenomen tegen een blue screen en werd de rest er in de postproductie aan toegevoegd. De kilheid die hiervan het gevolg is, heeft soms wel iets aantrekkelijks. Bijzonder is ook hoe Bilal gebeurtenissen nÃet laat zien: wanneer een man van binnenuit explodeert, gebeurt dit achter een cafédeur, onder begeleiding van een liefelijk liedje op de geluidsband. Hiertegenover staan ook vele momenten die slechte herinneringen oproepen aan Jeunets CITY OF LOST CHILDREN en Bessons THE FIFTH ELEMENT. De vele knullige beeldovervloeiers zijn daarbij nogal storend. IMMORTALS blijft daardoor een afstandelijke exercitie. Geen film om in je hart te sluiten.
Copyright Mariska Graveland. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #65, winter 2004/2005.
