Een wereld die even verplicht pas op de plaats moet maken kan verrassingen opleveren. Een regisseur die terugkeert naar zijn roots, bijvoorbeeld. Ben Wheatley trekt met IN THE EARTH weer een flink potje folk horror open.
In het midden van een niet nader genoemde pandemie, meldt wetenschapper Martin (Joel Fry) zich bij een wachtpost aan de rand van een bos. Hij is op zoek naar zijn leidinggevende Olivia Wendle (Hayley Squires), die in het bos onderzoek doet naar de onderlinge communicatie tussen alle bomen en planten. Na een uitgebreide reeks testen wordt Martin gezond verklaard en beginnen hij en park ranger Alma (Ellora Torchia) aan een tweedaagse wandeltocht naar het kamp van dokter Wendle. Tijdens de eerste nacht worden hun tenten overvallen en hun schoenen gestolen en eenmaal weer op pad loopt Martin een flinke snee in zijn blote voet op. En dan is daar ineens Zach (Reece Shearsmith), een vreemd mannetje die in het bos woont en hulp biedt in de vorm van een primitieve hechting van de wond en zelfgemaakte vlierbessenlimonade. Hij vertelt over een mysterieuze standing stone in het bos en over Parnag Fegg, een bosgeest die offers verlangt, iets waarvan ze op de wachtpost nog gezegd hadden dat dat slechts een verhaaltje was om kinderen af te schrikken. Hoe slim was het eigenlijk om die limonade op te drinken?
Meer vertellen zou zonde zijn, want IN THE EARTH is in elke betekenis van het woord een krankzinnige trip. Met een piepklein budget, minimale cast en crew, en een inventief gebruik van practical effects, geluiden en een bos, is regisseur Ben Wheatley terug bij het soort films waar hij zijn carrière mee begon. In mijn recensie van REBECCA in 2020 meldde ik dat Wheatleys volgende film MEG 2 zou worden en vroeg ik me af of we hem nu echt helemaal kwijt waren geraakt aan Hollywood. Maar het bloed kruipt blijkbaar toch waar het niet gaan kan en toen de reuzehaaien even terug koppie onder moesten door de coronamaatregelen, trok Wheatley naar een bos vlak buiten Londen en filmde in vijftien dagen IN THE EARTH. Het script schreef hij in de hoogtijdagen van de eerste coronagolf, toen alles nog eng en nieuw was. En ook al heeft de pandemie in de film geen naam, de verwijzingen zijn duidelijk, van een verzuchting dat de mensheid hier niets van gaat leren tot een mist van waterdruppeltjes en paddenstoelensporen die dwars door maskers heengaat. Niet alles is zo duidelijk, Wheatley is geen uitlegger en van hem hoef je ook geen einde te verwachten waarin alles netjes op zijn plaats valt. De film lijkt tegelijk een commentaar op de pandemie en op de afstand tussen mens en natuur. Of misschien is het toch gewoon die bosgeest?
IN THE EARTH heeft hier de bioscopen niet gehaald, en dat is jammer. De vervreemdende beelden (wees gewaarschuwd als je gevoelig bent voor stroboscooplicht) en intense geluiden in combinatie met de score van Clint Mansell waren op een groot scherm stukken beter tot hun recht gekomen, ook al was je na afloop waarschijnlijk met knallende koppijn weer naar buiten komen wankelen. De film is bij vlagen oprecht eng en doorspekt met de duistere humor waar vooral Shearsmith (INSIDE NO. 9, LEAGUE OF GENTLEMEN), voor wie deze film een derde samenwerking met Wheatley is, altijd garant voor staat. Een amputatiescène is verrassend grappig, terwijl je het tegelijk in elke vezel van je lijf voelt. De overvloed aan psychedelische beelden lijkt echter ook wel te verhullen dat het verhaal op een gegeven moment wel op was.
IN THE EARTH is een vleugje BLAIR WITCH, een tikje ANNIHILATION en een flinke scheut A FIELD IN ENGLAND, maar weet toch compleet uniek te blijven. MEG 2 is alsnog in de maak. Een lekkere monsterfilm is Wheatley gegund, maar laten we hopen dat er niet altijd een wereldwijde crisis voor nodig is om hem terug te laten keren naar dit soort films. Authentieke folk horror over natuur, aarde, mysterieuze megalieten, runen en paganistische rituelen. Niet perfect misschien, maar altijd fascinerend.
Distributeur: Amazon Prima. Release: 17 februari 2022. Copyright: Marjan Westbroek. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 23 februari 2022.
