David Lynch is allang niet meer de mysterieuze duivelskunstenaar, naar wiens nieuwe werk (voor bioscoop of tv) in religieuze vervoering wordt uitgekeken. Hij heeft het zelf een beetje verbruit: eerst met WILD AT HEART, later met de tv-serie On the Air. Met zijn laatste speelfilm, FIRE WALK WITH ME, viel hij definitief in ongenade (behalve bij onze eigen Bart Oosterhoorn!). Het voormalige genie werd hardhandig ontmaskerd als een slimme goochelaar die zijn repertoire hoognodig diende te verversen.
Een beetje oneerbiedig is het allemaal wel; tenslotte bracht Lynch ruim voor zijn vijftigste maar liefst drie meesterwerken op zijn naam: ERASERHEAD, BLUE VELVET en de pilot-aflevering van Twin Peaks. Na zestien jaar wordt de eerste titel nu eindelijk in een Nederlandse kopie op video uitgebracht. Dat is laat voor een film die als de CITIZEN KANE van de horrorfilm te boek staat. Maar niet tè laat, want net als Welles’ klassieker ontstijgt ERASERHEAD op majestueuze wijze trends en modes.
Geen samenvatting doet recht aan deze surrealistische, hallucinerende trip van een film, waarvan de intrige misschien wel het minst belangwekkende bestanddeel is. Lynch’ beelden zijn zo donker, dat de kijker geregeld de behoefte voelt er een zaklantaarn bij aan te knippen. Maar zodra zijn ogen gewend zijn aan het duister, zou hij zich het liefst meteen weer willen afwenden. Alleen al de scène waarin hoofdpersoon Henry de schaar zet in het omzwachtelde lichaam van zijn monsterlijke baby, is van een ongeëvenaarde gruwelijkheid. Toch is ERASERHEAD bij vlagen ook onbedaarlijk komisch, en dat niet zelden in combinatie met de meest morbide taferelen. In een tijd dat vrijwel iedere aardige debuutfilm tot achtste wereldwonder wordt gebombardeerd, kan een (hernieuwde) kennismaking met ERASERHEAD geen kwaad. Quentin Tarantino, eat your heart out.
Copyright Steef de Koning. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #11, Februari 1994
