Wanneer je denkt aan horror zijn het voornamelijk beelden die je voor je ziet: enge monsters, liters bloed, messen die vlees penetreren. Het geluid van een horrorfilm is echter net zo belangrijk: zet het geluid van je televisie uit en je bent opeens minder bang. Maar wat gebeurt er als je, zoals in BERBERIAN SOUND STUDIO, alleen het geluid te horen krijgt, zonder begeleidend beeld?
Gilderoy is precies wat je je voorstelt bij een Engelse man van middelbare leeftijd. Bleek. Schuchter. Een beetje aan de gezette kant. Hij wordt, kortom, gespeeld door Toby Jones. Hij is geluidstechnicus, vooral van gezapige Britse natuurdocumentaires. Hij verwacht dan ook, wanneer hij wordt aangenomen om in Italië het geluid van de film THE EQUESTRIAN VORTEX te regelen, meer paardenmeisjes en minder heksenmarteling.
Van de film-in-de-film krijgen we – tot vlak voor het einde – geen frame te zien. We hóren de film wel, of vooral de geluiden die foley artists voortbrengen door het mishandelen van allerlei soorten groente. Een overrijpe courgette wordt geplet. Een watermeloen wordt doormidden gehakt. Een bos radijsjes de nek omgedraaid. Én er wordt natuurlijk in de geluidscabine geschreeuwd door bevallige Italiaanse dames die niet altijd om hun vocale talenten blijken te zijn aangenomen.
Gilderoy vindt het allemaal maar niks. Hij staat namelijk wél de hele dag de film van regisseur Santini te bekijken en dat is – aan de droge, technische beschrijvingen van de scènes te horen – geen pretje. Bovendien krijgt hij van de Italiaanse secretaresse zijn reiskosten niet vergoed en verloopt de samenwerking met de onvoorspelbare en arrogante Santini niet bepaald soepel. De sfeer wordt steeds onheilspellender. De spanning loopt op.
Het was mooi geweest als die spanning ook daadwerkelijk ergens naartoe had opgebouwd. BERBERIAN SOUND STUDIO is zelfverzekerd geregisseerd, zit vol met leuke details voor de filmliefhebber (vooral van giallo) en weet door de nadruk op geluid je op een frisse manier naar film te laten kijken, maar de plot is een beetje verwaarloosd. Het einde, dat enigszins doet denken aan dat van Ingmar Bergmans PERSONA, voelt meer als een noodgreep dan als een conclusie.
Toch valt er onderweg genoeg te genieten. De affectie van regisseur Peter Strickland voor de analoge technologie is tastbaar, en door er keer op keer op te wijzen dat filmgeluid niet te vertrouwen is, word je als kijker steeds achterdochtiger en aandachtiger. Dat maakt BERBERIAN SOUND STUDIO tot een unieke kijk (en luister)ervaring.
Distributie: EYE. Release NL: 24 april 2013. Copyrigh: Hedwig van Driel. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 24 april 2013.
Lees hier ons interview met regisseur Peter Strickland.
