Was zijn vorige film, IN FABRIC uit 2018, de film waarmee regisseur Peter Strickland volledig zelfbewust werd, dan is FLUX GOURMET de opvolger waarmee hij de nieuwe grenzen van zijn kunnen opzoekt. Maar welk genre heeft hij hiermee te pakken?
Twee seconden eerder wist kunstenares Elle di Elle (Fatma Mohamed) niet eens wat een flanger überhaupt is, nu is het ineens de inzet van een vurig debat. ‘Kan dat apparaat niet wat minder heftig worden gezet?’, vraagt Jan Stevens (Gwendoline Christie), die haar een residentie heeft toegekend. Maar met een autonoom kunstenaar kun je niet onderhandelen. Want als Elle érgens van bulkt, dan is het wel ego. Dit is haar show, zij maakt de dienst uit. En daarmee maakt ze graag ook de levens zuur van haar vaste bandleden, Billy (Asa Butterfield) en Lamina (Ariane Labed).
De kunst die ze maken heet sonische catering; geluid van koken wordt omgevormd tot walls of sound, met een extra dimensie dankzij de theatrale show eromheen. FLUX GOURMET voelt alsof je een alternatieve werkelijkheid binnenstapt, waar absurditeit de belangrijkste natuurwet is. En daarbinnen zien we een vrij banale comedy of manners voltrekken. De inzet van het centrale conflict, een flanger, is zo’n audioapparaat met draaiknoppen, waarvan je de werking beter kunt uitleggen door het resultaat te laten horen dan door er woorden op te plakken. Daarbij klinkt de naam lekker belachelijk: ‘flèhn-djer’. Maar wat het is doet er ook niet toe, het is belangrijk hoe boos Elle en Jan erover kunnen worden. Hoe sterk ze elkaar kunnen irriteren in de strijd om wat er echt toe doet: de macht. En dan cirkelen hier nog de ontevreden bandleden omheen. Alsook de door wind geteisterde journalist Stones (Makis Papadimitriou), die namens het residentieadres verslag moet doen van het geheel.
FLUX GOURMET heeft het meeste weg van een surrealistische komedie. Maar waar de humor bij IN FABRIC nog diende om de horror van een moordende jurk aan te kleden, lijkt hier sprake van een omkering. Het zijn de griezelige en macabere randjes die de absurditeit nu naar standje 11 opkrikken. Een orgie is hierin een beklemmende mengelmoes van in elkaar draaiende lichamen, toegestaard door een zweterige schrijver die zijn scheten in probeert te houden. De bedreigende telefoontjes die Jan Stevens krijgt van een afgewezen sonische-cateringcollectief klinken alsof Satan ze hoogstpersoonlijk heeft ingesproken. En ook in simpele interacties zie je de stijl waar Strickland al aan bouwt sinds zijn grote culthit uit 2012, BERBERIAN SOUND STUDIO, duidelijk terug. Alleen nu is alles nog net twee twee of drie abstracte stapjes verder verwijderd van een soort magisch realisme.
Ook al is deze film bij tijden erg geestig, de algehele kunstmatigheid van Strickland stijl maakt FLUX GOURMET ook het minst lekker weg te kijken van zijn gehele repertoire. Taai zelfs. En als deze film al een serieus punt probeert te maken, dan is het niet duidelijk precies welk. Eigentijdse onderwerpen van maatschappelijk debat, zoals seksisme en lichamelijke en psychische gezondheid, zitten zeker wel in de film verweven. Maar ze dienen vaker als aankleding, terwijl de lelijkheid en botheid van egocentrische figuren lekker omhoog wordt geschroefd. Want wat gebeurt er als we in onze eigen legendes gaan geloven? Hoe lang kan iemand zijn zwakheden maskeren? En waar is het kunstwereldje eigenlijk vooral een spel dat we met elkaar spelen, in plaats van een waarachtige uiting van de menselijke ziel? FLUX GOURMET bevraagt, en op een tamelijk verhulde manier. De antwoorden mag je er vervolgens toch echt zelf bij zoeken. Als je daar al interesse in hebt.
Maar je moet Strickland vooral nageven: zijn beelden boeien en beklijven. En hij weet zijn spelers een kant op te regisseren waarin zijn absurde stijl extra wordt aangedikt. Een Asa Butterfield bijvoorbeeld, die speelt hier heus geen volstrekt andere rol dan in de Netflix-serie SEX EDUCATION of in Tim Burtons MISS PEREGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN (2016). Hij is weer dat joch dat niet helemaal zijn plek weet te vinden tussen de cool kids. Maar dan nu wel op zijn Stricklands. Oftewel, met een vieze haarlok voor zijn treurige naar de grond gerichte ogen, en hij is vatbaar voor de avances van een oudere vrouw. Het zijn echter de terugkerende Christie en de vaste speler Mohamed die deze film maken. Het vuur tussen hen doet FLUX GOURMET opvlammen, op momenten waar de soms bijna klinische visuele stijl de boel te droog dreigt te maken.
Het gaat wat ver om te beweren dat FLUX GOURMET een nieuw meesterwerk van Peter Strickland is, want het is een film die veel van je geduld en uithoudingsvermogen vraagt. Het is vooral de nawerking van de sfeer, waar je na het kijken lekker nog wat in kunt blijven hangen, die de film naar een hoger niveau tilt. Je hebt wat beelden gezien die echt blijven hangen, je hebt wat irritante lui voortreffelijk op hun bek zien gaan en je hebt alle ruimte om op het verhaal te projecteren wat je er zelf in wilt hebben gezien. Het is alsof de epiloog van de film in je eigen hoofd zit. En dat is een geschenk dat maar weinig filmmakers je echt kunnen geven.
Distributie: De Filmfreak. Release NL: 12 januari 2023. BE: n.v.t.. Copyright: Ruud Vos. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Gepubliceerd op: 12 januari 2023.
