Ter redactie van Schokkend Nieuws wordt de naam Buffy al jaren misbruikt om een segment van de fantastiek te benoemen waar we ons liever niet mee bezig houden: de populaire, op de tienermarkt gerichte televisiehorror. ‘Buffy op de cover, dat nooit!’, roepen we dan dapper. Voor de duidelijkheid: we hebben geen oordeel over Buffy, we laten haar gewoon lekker links liggen.
Want als zoveel kids het leuk vinden, dan kan het haast niks zijn voor dit elitaire clubje fijnproevers. Snobistisch? Vast wel. Op dezelfde grond hebben we ook die andere vampierserie van Joss Whedon laten schieten, Angel. Over zijn SF-serie Firefly hoefden we ons niet eens te buigen, want die was al van de buis voordat we er erg in hadden. Met SERENITY, de bioscoopfilm gebaseerd op het kortlopende Firefly, konden we echter niet om Joss Whedon heen.
Kort en goed: als dit een graadmeter is voor de kwaliteit van Whedons werk, dan moet ik alsnog aan de Buffy en Angel. SERENITY is namelijk het beste ruimteavontuur sinds STARSHIP TROOPERS, hoewel STAR WARS misschien een betere referentie is. Kleinschaliger en minder zwaar op de hand dan het epos van Lucas biedt SERENITY wel dezelfde mix van luchthartig avontuur, politieke achtergronden en soapachtige verwikkelingen tussen de hoofdpersonages. Gezagvoerder Mal (Fillion) van het ruimteschip Serenity zou bovendien een neefje van Han Solo kunnen zijn.
Op de met extra’s afgeladen dubbel-dvd maakt Whedon geen geheim van die invloeden: hij las een boek over de Amerikaanse Burgeroorlog, raakte geobsedeerd door het leven in de frontier en moest daardoor ‘uiteraard’ meteen aan de Millennium Falcon denken. Whedons sf-western speelt zich af na een intergalactische burgeroorlog, waarbij de rebellen, de zogenaamde browncoats, als verliezers uit de bus kwamen. Mal en zijn crew zijn gewezen rebellen die als bandieten door het universum trekken. De Alliantie, een samenwerkingsverband tussen verschillende planeten, legt nu zijn wil op aan andere volkeren. De dominante Alliantie lijkt minder op het keizerrijk uit STAR WARS dan op het Westen van Bush, Blair en Balkenende. Wanneer onthuld wordt hoe de Alliantie een rampzalig mislukte poging ondernam om op een planeet een vreedzame samenleving te stichten door een kalmeringsmiddel aan de atmosfeer toe te dienen, denk je natuurlijk meteen aan de huidige pogingen het Midden-Oosten te democratiseren. Op het audiocommentaar dicht Whedon de Alliantie ‘insane optimism’ toe, een kenmerk dat ook makkelijk van toepassing is op de Westerse heilbezorgers in Irak en Afghanistan. Expliciet over zijn politieke ideeën wordt Whedon echter alleen tijdens een gefilmde Q&A-sessie met Australische fans. Op de vraag welke mensen hij zou willen meenemen naar een onbewoond eiland, antwoordt Whedon: Jane Austen, Emma Thompson, Caligula…. en George Bush, ‘want we moeten ook iets te eten hebben’.
Whedon is geen Paul Verhoeven, die zijn STARSHIP TROOPERS uitsluiteind gebruikte om een politieke allegorie over te brengen. Hij neemt zijn personages namelijk wél serieus als mensen van vlees en bloed. SERENITY, waarin geen alien te bekennen is, gaat in de eerste plaats over mensen. De interessantste personages – de held en de schurk – schetst Whedon niet in zwart-wit maar in grijstinten. Mal is niet de meest inspirerende leider – verbitterd door de oorlog, hardvochtig bovendien – en de door Ejiofor voortreffelijk gespeelde geheim agent van de Alliantie mag een gewetenloze moordenaar zijn, hij is tegelijk een rationeel opererende figuur die volledig overtuigd is van de juistheid van zijn zaak. Het zijn de goed getroffen personages, geestige dialogen, onverwachte lagen en verrassende verhaalwendingen (de openingsscènes zetten de kijker twee keer prettig op het verkeerde been) die van SERENITY een meeslepend ruimteavontuur maken. Als Whedons televisiewerk dezelfde kwaliteiten bezit, dan begrijp ik die zaal vol Australische fans, bekend met elk hoekje van het zogenaamde Jossverse, al een stuk beter.
De extra’s op deze dubbelschijf omvatten verwijderde en verlengde scènes, bloopers, zes korte documentaires, een buitengewoon informatief commentaar van Whedon en de eerdergenoemde, genietbare Q&A-sessie waarin Whedon zich ontpopt als een ironische verteller. Een laatste extra betreft een introductie op de film waarin Whedon de kijker aanspoort: ‘Als deze film je bevalt, vertel het aan anderen. Laat jezelf horen.’ Bij deze dan, meneer Whedon.
Extra’s ***1/2 Copyright Roel Haanen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #70, zomer 2006.
