In zijn derde speelfilm MEN wikkelt schrijver/regisseur Alex Garland (EX MACHINA, ANNIHILATION) zich andermaal in de feministische vlag en ramt ons met een roestige kolenschop zijn gênant oppervlakkige Boodschap door de strot. Gelukkig presteerde hij het ook om een bij vlagen doodenge folkhorror af te leveren met een finale om de vingers bij af te likken.
‘Schenk geen aandacht aan die tandeloze border collie achter het gordijn!’ Een kleine parafrase op de beroemde zin uit THE WIZARD OF OZ om de wat mij betreft voornaamste taak van een scenarist aan te geven. Als wij, het bioscooppubliek, als onwetende schapen in het duister zitten te wachten tot de film begint, weet een goede scenarioschrijver ons zonder dat we het doorhebben naar de aftiteling te loodsen, via het pad dat hij of zij heeft uitgestippeld. Als een border collie dus. Maar wel een tandeloze. Want du moment dat we doorkrijgen dat we bewust een kant op worden geloodst, begint de aandacht en interesse te verslappen. En hoe hard de collie ook blaft, we komen als kijkers vrijwel nooit meer terug in de staat waarin we aan de film begonnen zijn.
Bij een slasher of een knokfilm heeft de collie een makkelijke taak: we weten hoe het grootste deel van de film zal verlopen, dus hoeft er slechts wat gestuurd te worden als we op een set piece afstevenen. Daarvoor komen we immers, die scènes moeten dus werken. De taak wordt echter hondsmoeilijk als de scenarist/regisseur wil dat we een heel specifiek pad door de film volgen, omdat hij met heel veel visuele en verbale middelen Iets Wil Vertellen. Subtiliteit wordt dan een essentieel gereedschap plus het bijbehorende vertrouwen op de intelligentie van je publiek. Dat Alex Garland heel wat gereedschap in zijn mars heeft, ontken ik geenszins. Maar ook in zijn derde film MEN is de blaffende collie al vrij snel zichtbaar, en dat geblaf laat zich vrij vertalen als: ‘Letten we op, mensen? Symboliek! Boodschap!’
En dan nu de plottwist: MEN is ondanks al het voorgaande een grandioze film. Beter gezegd, een film van grandioze delen die bij elkaar opgeteld uitkomen op een redelijke, maar niet grandioze som. Neem de openingsscène: perfect. In een hels kleurenpalet van geel en rood zien we in slow-motion hoe hoofdpersonage Harper (Jessie Buckley) met bloed op haar gezicht door het balkonraam een man richting zijn dood ziet vallen. Bam! Hoe dat zit, zal later duidelijk worden. Maar Garland leidt ons schapen vervolgens direct naar een Tudoriaans landhuis op het Engelse platteland dat Harper gehuurd heeft om eventjes te helen van het een en ander. Haar enige contact met de ‘echte’ wereld is haar BFF Riley die ze voornamelijk via Facetime spreekt en de enige levende ziel in de afgelegen omgeving is verhuurder Geoffrey (Rory Kinnear), die zo lijkt weggelopen uit een Britse sitcom.
Vanaf dat moment laat Garland Harper los in haar nieuwe omgeving, wat leidt tot een volgende briljante scène met muzikale echo’s in een tunnel en de verschijning van een merkwaardig naakt figuur. Waarop Garland het horrorkader begint te gebruiken om tijdens de rest van de film te mansplainen waarom vrouwen altijd aan het kortste eind trekken in de seksestrijd. Of zoiets. Ik zeg het maar meteen: de enorm dik opgelegde symbolische dubbele laag van MEN kon me volstrekt niet boeien door de bijna gênante oppervlakkigheid van Garlands ideeën over man versus vrouw.
Maar dat neemt niet weg dat hij met MEN zijn beste film tot dusver heeft gemaakt. De sfeer, de soundtrack… je blijft gebiologeerd kijken en wordt meegesleept in dit bizarre universum. Jessie Buckley en Rory Kinnear acteren de pannen van het dak – met name Kinnear in een lastige gimmicky rol. En dat einde… Alleen dat einde is al de prijs van het entreekaartje waard voor horrorfans. Denk Brian Yuzna’s SOCIETY en David Cronenbergs THE BROOD en je komt in de buurt. Of je nu wel of niet wat kan met Garlands filosofische gedachtenspinsels, MEN bevat voor de horrorliefhebber meer dan genoeg sublieme scènes die je het magere totaalresultaat eenvoudig doen vergeten. Ondanks al die rabiaat blaffende bordercollies…Dat is ook reuzeknap.
Distributie: The Searchers (16 juni) Copyright Vincent Hoberg. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 15 juni 2022
