Kun je trouw blijven aan een wereldberoemd kindersprookje en mensen alsnog koude rillingen bezorgen? Oz Perkins’ GRETEL & HANSEL bewijst het. ‘Such a sweet boy… Sweet and chubby and blond…’
Dat is overigens niet gemakkelijk. Het sprookje dat in 1812 door de gebroeders Grimm werd opgetekend is eigenlijk zo melodramatisch en grotesk, dat een hedendaagse versie van de dikke-jongetjes-etende heks al gauw een beetje lachwekkend wordt. Neem de finale van NEW NIGHTMARE (1994): Wes Cravens afsluiting van de Freddy Krueger-sage is misschien wel de beste van de reeks, maar de slotscène is moeilijk écht serieus te nemen. Het verhaal updaten als een horroractiefilm, zoals Tommy Wirkola in 2013 deed met HANSEL & GRETEL: WITCH HUNTERS? Los van het feit dat Famke Janssen geboren lijkt opperheks Muriel te spelen; een heilloze onderneming. Oz Perkins, die in 2015 ijzersterk debuteerde met FEBRUARY en in 2016 verantwoordelijk was voor de Netflix-parel I AM THE PRETTY THING THAT LIVES IN THE HOUSE, omarmt juist het bronmateriaal. GRETEL & HANSEL ís het klassieke sprookje, inclusief het naar taart riekende heksenhuisje, maar dan zorgvuldig afgestoft en weer volledig kindonvriendelijk gemaakt.
Perkins’ aanpak is slim. Het eerste obstakel dat hij moest zien te omzeilen, is dat van een te grote bekendheid met het verhaal en dus voorspelbaarheid. Hij doet dat door ons in de eerste scène speels op het verkeerde been te zetten en het sprookje te vertellen van… rozekapje. Ook de ontmoeting met de jager (‘Don’t talk to wolves!’) zorgt voor een glimlach. Ondertussen hebben we dan al begrepen dat de Grote Boze Buitenwereld van Gretel en haar broertje gevuld is met menselijke wolven: van hun volkomen psychotische moeder tot de roofzuchtige creep die ‘een dienstmeid’ zoekt. Het heeft geen zin broodkruimels achter te laten; dit is niet een wereld waarnaar je terug wilt keren.
Het tweede obstakel dat Perkins moest zien te ontwijken is vooral visueel. Een huisje van koek en suikergoed? Een oude heks die Hansel probeert vet te mesten in een kooi? Als je de camera er te direct op zet, verdwijnen de angst en betovering. Perkins doet wat hij in zijn twee vorige films ook zo effectief deed: hij vervormt de waarneming, vervaagt de scheidslijn tussen droom en realiteit, breekt met de chronologie – en houdt een reeks gebeurtenissen over die de logica hebben van een nachtmerrie. Galo Olivares was cameraman voor Alfonso Cuarón bij de opnames van ROMA en staat zo te zien een grote toekomst te wachten als Director of Photography. Dankzij zijn vervormende lenzen, inventieve composities en een pallet van zwart, bruin, oranje en blauw verandert het overbekende sprookjesbos is een fraai maar onheilspellend territorium. Robin Coudert, die eerder uitstekende soundtracks maakte voor de remake van MANIAC en REVENGE, levert de sfeer. De scène waarin de heks voor het eerst haar ware gedaante toont is van een bloedstollende schoonheid. Het feestmaal van lever en kinderarmpjes opeens weer oprecht gruwelijk.
Natuurlijk wijkt Perkins wel enigszins af van het sprookje. De houthakker komt niet in beeld voor een eind-goed-al-goed. Belangrijkste is de veelbetekenende verandering in de namenvolgorde in de titel. Dit is absoluut het verhaal van Gretel en zij is in vele opzichten een jonge vrouw van deze tijd. Net als in Robert Eggers’ THE VVITCH: A NEW-ENGLAND FOLKTALE is de heks niet langer alleen een angstaanjagende figuur, ze is ook een vroeg icoon voor zelfstandige vrouwen. Hoofdrolspeelster Sophie Lillis, eerder te zien als Beverly Marsh in de IT-remakes, is goed, maar het is vooral de heks die ik maar niet uit mijn kop kan krijgen. Ze kwam me bekend voor. Ik heb het even opgezocht: Alice Krige, een Zuid-Afrikaanse actrice. Knibbel knabbel knuisje, wie zit er in dat huisje? Zij speelde The Borg Queen in STAR TREK!
Distributie: Dutch FilmWorks. Release NL 30 januari, BE 5 februari, 2020. Copyright: Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 30 januari 2020.
