Sociaal bewuste horror is van alle tijden, maar sinds GET OUT is het thema racisme explicieter dan ooit aanwezig in genrefilms en -series. Het tiendelige THEM is niet bang de confrontatie aan te gaan.
De ‘second great migration’ wordt het genoemd: de verhuizing van miljoenen zwarte Amerikanen tussen 1940 en 1970, van de zuidelijke staten naar de relatief veiligere plekken in het noorden en het westen. De zwarte familie Emory verhuist na een traumatische ervaring in North Carolina naar East Compton, Californië, waar vader Henry (Ashley Thomas) een baan als ingenieur krijgt. Compton staat tegenwoordig bekend als een van de geboorteplaatsen van de gangstarap, maar in 1953 was de stad nog bijna helemaal wit. De Emory’s krijgen dan ook bepaald geen warm welkom in de middenklassewijk waar ze terechtkomen. Vooral buurvrouw Betty (Alison Pill) gaat geen middel te ver om haar nette buurt te ‘redden’. De wegpestcampagne wordt grimmiger en grimmiger – en dan zijn er ook nog de geesten die de Emory’s plagen.
THEM speelt met de grens tussen de realistische dreiging van racisme en de bovennatuurlijke verschijnselen waarmee de familie te maken krijgt. Zijn de geesten die ze voor zich zien (waaronder een maniakale minstreel) er echt, of zijn het door trauma veroorzaakte verbeeldingen? Een prikkelender vraag: wat is concreet het verschil?
De beklemmende sfeer die in de openingsscène, een angstaanjagend tafereel in North Carolina, wordt ingezet, is geen moment afwezig. Of Henry nu op zijn werk is, of moeder Lucky (Deborah Ayorinde) voorleest aan dochtertje Gracie (Melody Hurd), of tienerdochter Ruby Lee (Shahadi Wright Joseph) in de klas zit, altijd hangt er dreiging in de lucht. Overal kan een geest verschijnen, zoals ook overal racisme kan opduiken, variërend van ‘goedbedoelde’ opmerkingen tot extreem geweld. Nergens zijn de Emory’s veilig. Dat, vertelt THEM, is het leven van zwart Amerika.
THEM is niet bepaald terughoudend met het tonen van marteling, verkrachting en lynching. Het heftige, realistische geweld zorgt voor een ongemakkelijk contrast met de soms wat goedkope spookeffecten. Stilistisch vervalt de serie iets te vaak in bekende trucjes als aanzwellende viooltonen. Ook het ironische gebruik van nostalgische, vrolijke liedjes onder schokkende scènes gaat op den duur op de zenuwen werken. Tijdens dialoogscènes lijken de regisseurs soms bang dat we ons gaan vervelen als de camera niet om de twee zinnen een nieuwe, verrassende compositie schiet. Extreme close-ups, Dutch angles, vogelperspectief, alles wordt uit de kast getrokken. De beste van de tien afleveringen zijn geregisseerd door Ti West (THE HOUSE OF THE DEVIL, THE INNKEEPERS), die een wat zelfverzekerder hand heeft dan de andere vier regisseurs en wat minder op agressieve stijlmiddelen leunt.
In de eerste paar afleveringen lijken de spokerijen misschien nog arbitrair, maar tegen het einde vallen de puzzelstukjes wonderwel op hun plaats en blijkt dat THEM inhoudelijk wel degelijk iets toe te voegen heeft aan de sociaal bewuste horrorfilms van de laatste jaren (GET OUT, US, ANTEBELLUM). Misschien wil bedenker Little Marvin zelfs té veel vertellen. Maar liever een rommelig overschot aan ideeën dan een tekort.
Distributie: Amazon. Copyright: Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 12 april 2021.
