In de persmap van het ‘op ware gebeurtenissen gebaseerde’ THE MOTHMAN PROPHECIES is een verslag opgenomen van de laatste keer dat dit mythologische wezen werd waargenomen: 25 september 2001. In de wetenschap dat de verschijning van de mothman in het volksgeloof de vooraankondiging is van een grote ramp, kun je de timing van de gevleugelde onheilsbode in dit geval alleen maar als uiterst beroerd bestempelen.
Want wat valt er nu op te maken uit de verschijning van het wezen, twee weken ná de aanslag op het WTC en bijna anderhalve maand vóór het neerstorten van een Boeing op de Newyorkse wijk Queens? Inderdaad: dat u en ik net zo goed over voorspellende gaven beschikken.
In Victor Salva’s vermakelijke JEEPERS CREEPERS wordt het gegeven dan ook als het broodje aap opgediend dat het eigenlijk is. Een eng verhaaltje voor het slapen gaan, meer niet. Mark Pellington (ARLINGTON ROAD) pakt het een stuk deftiger aan. Met een scenario naar de gelijknamige bestseller van John A. Keel uit 1975 reconstrueert Pellington gebeurtenissen die tussen 1966 en ’67 zouden hebben plaatsgevonden in en rond het plaatsje Point Pleasant in de staat West Virginia. Vanaf het begin van die periode kwamen er bij de plaatselijke politie meldingen binnen over een vlinder, zo groot als een volwassen man en met priemende rode ogen, die in de omgeving van een opslagterrein van chemicaliën zou rondfladderen. Toen op 15 december 1967 de brug over de Ohio rivier instortte, waarbij 47 personen de dood vonden, barstten de speculaties los. Was de Mothman verantwoordelijk voor de ramp, of had hij in het voorafgaande jaar de bewoners van Point Pleasant er juist voor willen waarschuwen? ‘Feit’ is dat het wezen zich na de bewuste datum niet meer liet zien. Waarna de legende natuurlijk alleen maar groter werd.
In de film is Richard Gere als Washington Post-verslaggever John Klein met zijn vrouw Mary op huizenjacht. Op de terugweg krijgen ze een auto-ongeluk wanneer Mary onverwacht op de rem trapt. Beiden brengen het er levend vanaf, maar bij medisch onderzoek blijkt dat Mary een hersentumor heeft, waaraan ze spoedig zal bezwijken. Na haar dood wordt bij het ziekenhuisbed een schetsboek gevonden, vol bizarre tekeningen van het wezen waarvoor ze naar eigen zeggen op de rem had getrapt: een gevleugelde verschijning met priemende rode ogen.
Dit is nog maar de proloog en in zijn behoedzame opbouw naar een eerste kennismaking met de gevreesde legende niet eens zo’n slechte. Pellington lijkt aanvankelijk dan ook de juiste toon te hebben gevonden. ‘I was not interested in making a ‘creature’ movie. I was not interested in making a sci-fi movie or even an supernatural movie. I describe it as a psychological mystery with naturally surreal overtones’, luidt zijn fiere statement in de persmap. Maar door afstand te nemen van het genre waarin zijn verhaal nu eenmaal thuishoort, haalt de regisseur er op den duur wel alle sjeu en spanning uit. Een getraumatiseerde Gere komt jaren na de dood van zijn vrouw op raadselachtige wijze in het gehucht Point Pleasant terecht en ontdekt dat de inwoners in de ban zijn van een wezen dat een frappante gelijkenis vertoont met de figuren uit Mary’s schetsboek. Anderhalf uur is dan een hele zit als de regisseur het vervolgens vertikt de conventies van een ordinaire ‘creature movie’ te volgen en in plaats daarvan in Gere’s motelkamer tot vervelens een telefoon laat overgaan, die de ene keer vreemde geluiden produceert en de andere keer een doorgeefluik van omineuze boodschappen blijkt te zijn.
Na dat tergend lange middenstuk waarin Pellington zijn publiek poogt mee te voeren naar een, in zijn eigen woorden ‘metafysisch, surrealistisch, enigmatisch, mysterieus emotioneel’ niveau, maar het in werkelijkheid zo’n beetje in slaap hypnotiseert, stort gelukkig dan toch nog die brug in. We mogen blij zijn dat Pellington hier weer met zijn camera bovenop zit, want voor hetzelfde geld had hij de ramp, voor het ‘mysterieus emotionele’ effect, buiten beeld laten plaatsvinden. Maar hoe spectaculair ook, de visueel pakkende slotscène komt te laat om de film uit zijn al veel eerder ingetreden toestand van lethargie op te kunnen wekken. Een gemiddelde aflevering van The X-Files is opwindender.
Copyright Steef de Koning. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #54, voorjaar 2002.
