Takashi Miike’s aangrijpende horrordrama AUDITION joeg op het Filmfestival van Rotterdam vorig jaar een deel van het publiek geshockeerd de zaal uit, won vervolgens op hetzelfde festival de KNF-prijs en zorgde binnen de pagina’s en redactie van Schokkend Nieuws voor de nodige opschudding.
Nee, de naam Takashi Miike zal ons nog lang heugen. Het zijn dan ook ideale omstandigheden voor het uitbrengen van andere films van Miike, die Nederland in het verleden niet bereikt hebben. En dat zijn er nogal wat. Miike is immers een veelfilmer die met beperkte budgetten zo’n vier of vijf films per jaar aflevert voor zowel tv, bioscoop als de Japanse videomarkt (zie het interview in SN#49).
Nederland heeft dus een flinke inhaalwedstrijd te spelen en distributeur Japan Shock neemt daarbij de aftrap met FUDOH, een krankzinnige verfilming van de gelijknamige mangastrip van Hiroshi Tanemara. Riki Fudoh is de tienerzoon van een yakuza. Ooit had hij een oudere broer, die door zijn vader werd vermoord als boetedoening na een intern conflict binnen de yakuza-clan. Vervuld door wraakgevoelens vormt Riki een eigen bende, samengesteld uit kinderen en pubers, waarmee hij het misdaadimperium van zijn vader te gronde wil richten. Dat levert bijvoorbeeld schietpartijen op waarbij kinderen van een jaar of tien bloedig afrekenen met volwassen.
Een film over schietgrage schoolkinderen zou in de Verenigde Staten, vanwege de moordpartijen op middelbare scholen en de vermeende schuld die films daaraan hebben, als buitengewoon provocerend worden ervaren (geen wonder dus, dat Lloyd Kaufman er in CITIZEN TOXIE naar verwees). In Japan is de situatie precies andersom: geweld op scholen is nauwelijks een thema, over het algemeen heersen tucht en discipline, terwijl in film door minderjarigen flink wordt gemoord. Een ander voorbeeld daarvan is BATTLE ROYALE, die dit jaar op het FilmFestival Rotterdam te zien was en waarin schoolkinderen van de autoriteiten opdracht krijgen elkaar op een verlaten eiland van kant te maken, tot er één overblijft. Misschien herinnert BATTLE ROYALE Japan eraan waarom tucht en discipline op school heersen. Want de werkelijkheid is dat men de jeugd in Japan aardig onder controle heeft en films verbeelden daarom juist de omgekeerde situatie, de situatie die misschien gevreesd moet worden, maar in elk geval ondenkbaar is en absurd. In de VS zijn moordpartijen door jongeren al lang niet meer ondenkbaar of zelfs absurd.
Maar voordat deze poging tot sociologische duiding de indruk wekt dat Takashi Miike met FUDOH iets anders heeft willen doen dan zijn publiek wat verstrooien, moet gezegd dat hij de ondenkbare en absurde situatie met gepaste overdrijving neerzet. De film wordt bevolkt door de meest onmogelijke figuren. Zo zijn Riki Fudoh’s trouwste volgelingen een reusachtige motorrijder die zijn school maar niet kan afmaken en een minderjarige stripper die pijltjes met haar vagina afschiet, waarbij de druppels vocht die uit het blaaspijpje wegschieten een obsceen detail vormen. Net wanneer je denkt dat het echt niet veel gekker kan worden, zit je naar een erotiserende vrijpartij te kijken tussen een lerares en haar hermafrodiete leerling.
FUDOH onderscheidt zich van andere live-action strips omdat het bizarre karakter van de film voornamelijk uit de personages en hun handelingen spreekt en niet consistent wordt weergegeven in de vorm. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Jan Kounens DOBERMANN, waarin elk shot de onwerkelijke context vet onderstreept, wijkt FUDOH vooral in de eerste helft formeel niet eens zo veel af van minder uitzinnige yakuza-films. Binnen een reëel kader winnen al die rariteiten aan kracht, en dat zorgt voor een merkwaardige kijkervaring. Misschien is die stijl deels uit noodzaak geboren (Miike werkt immers snel en goedkoop) maar de aanpak zorgt er in elk geval voor dat je pas na afloop weet waar je nu eigenlijk naar gekeken hebt.
Copyright Roel Haanen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Oorspronkelijk gepubliceerd in Schokkend Nieuws #50 , april/juni 2001).
