Na een wattenprop chloroform onder je neus wakker worden in een familiecrypte annex laboratorium van een gekke professor is vast geen plezante ervaring, maar het overkomt een Parijse studente in Riccardo Freda’s I VAMPIRI.
De door maestro Mario Bava in CinemaScope geschoten zwart-wit-prent luidde in 1956 de bloeitijd in van de Italiaanse horrorfilm, al lieten de meeste Italianen het huisgemaakte griezelnovum bij zijn première links liggen. Men zou bij het lezen van de titel en Parijs als plek des onheils kunnen denken dat het hier een Italo-versie betreft van Louis Feuillades serial LES VAMPIRES (tien films in 1915-1916). Freda’s werk is echter een heuse gothische horrorfilm, die dankzij het sublieme camerawerk en de barokke art direction al de bloedlijn aankondigt van IL ORRIBILE SEGRETO DEL DR. HITCHCOCK (1962; regie Freda), LO SPETTRO (1963; idem), LA DANZA MACABRA (1964; regie Antonio Margheriti) en OPERAZIONE PAURA (1966; regie Bava). Het ‘verhaal’, in een avond en een nacht door de even temperamentvolle als gewiekste Freda voor twee illustere producenten in elkaar gedraaid, voert ons naar het Parijs van de jaren ’50, waar schone meiskes één voor één verdwijnen. De politie zit al snel op een dood spoor (sic), maar gelukkig heeft de razende krantenreporter Pierre Lantin (Dario Michaelis) zich ook nog in het raadsel vastgebeten. De turbulente geboorte van I VAMPIRI staat beschreven in Tim ‘Video Watchdog’ Lucas’ liner notes bij deze Image-dvd in de reeks The Mario Bava Collection. Kort samengevat: Freda wilde meer budget en draaitijd, kreeg er geen cent of minuut bij en ging wandelen, waarna cameraman en special effects-illusionist Mario Bava (met co-scenarist/assistent-regisseur Piero Regnoli) in enkele dagen het stuitliggende kindje met een keizersnee (lees: ingenieuze hermontage) alsnog ter wereld bracht. Je zou kunnen stellen dat Freda en Bava in gelijke mate vader zijn van I VAMPIRI; Freda voor het in elf-en-een-halve week initiëren en draaien van het project, en Bava voor het redden ervan in twee dagen. De kwaliteit heeft er eigenlijk nauwelijks onder geleden, en connaisseurs valt een zekere Georges Franju-toets in het scenario (LES YEUX SANS VISAGE zou pas vier jaar later het licht zien!) natuurlijk op. Ook de sinistere geschiedenis van de bij voorkeur in maagdenbloed badende Gravin B‡thory (later herverteld in onder meer Harry KŸmels edele LE ROUGE AUX LéVRES uit1971) is hier niet ver weg. De sfeer, sets en motieven in deze horrorfilm herinneren – wellicht noch door Freda noch Bava bewust zo bedoeld – aan die van de sensatieverhalen in Amerikaanse pulp magazines als Weird Tales en Famous Fantastic Mysteries: krankzinnige wetenschappers in dienst van boosaardige geesten, lugubere experimenten, landhuizen met vreemde bewoners en verborgen vertrekken, en natuurlijk de onverschrokken held die de schone deerne redt uit al deze horreur. Laat het aan de heren Freda en Bava over om hieruit met minimale middelen het maximum effect te peuteren: ieder shot is een wondertje van compositie, van contrasterende lichteffecten, spookachtige schaduwen. Filmhistorisch slecht onderlegde bejubelaars van Tim Burtons peperdure Sleepy Hollow-verfilming kunnen hier leren hoe de ware meesters voor een handvol lires en zonder CGI’s of overbetaalde supersterren hun cinemadromen waarmaakten. Opmerkelijk in de van hardnekkige incommunicatie en naijver doortrokken Italiaanse genrefilmwereld is, dat Freda en Bava goed met elkaar konden opschieten, elkaar zelfs respecteerden. Vlak voor zijn dood vertelde de nog altijd recalcitrante Freda, eregast tijdens het International Filmfestival Rotterdam 1998, aan Mike Lebbing: ‘Mario Bava was een regisseur van licht. Toen ik met hem samenwerkte aan mijn films, zoals I VAMPIRI, hadden we geen enkel meningsverschil. Onze samenwerking verliep totaal perfect. Ik heb ook wat dat betreft nooit een betere cameraman dan Mario gekend. En daarnaast was hij een uiterst vriendelijke man.’ (Camera Obscura 12, september 1998).Het zwart-witte ‘Scope-formaat streelt op deze uitstekend gemasterde dvd het oog, al zullen er weer gepukkelde zeurpieten met straatvrees en internetneurose (zogenaamde ‘internerds’) mekkeren over die paar millimeter die er bij de transfer links en rechts zijn afgevallen. Doet allemaal volstrekt niet terzake. I VAMPIRI staat er voor de eeuwigheid (wat dat hedentendage ook moge inhouden) mooi op, en daarmee mogen we onze handjes dichtknijpen. De extra’s bieden geen wereldschokkend nieuws (fotogalerij, Bava-bio door Watchdog Lucas, filmografieën van de twee regisseurs, Bava-filmtrailers), maar de film alleen volstaat voor aanschaf. Un buon divvertimento per tutti.
FILM ***/ EXTRA’S *1/2 Copyright Oliver Kerkdijk. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. .Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #52, p31.
