‘Waarom kunnen jonge kinderen soms zo wreed zijn?’ De Noorse Eskil Vogt verpakt zijn zoektocht naar het antwoord op deze vraag in THE INNOCENTS, een briljante horrorfilm die toewerkt naar een welhaast ondraaglijk spannende climax.
‘Er zijn twee soorten mensen in de wereld: klootzakken en niet-klootzakken. Probeer de klootzakken te vermijden.’ Aldus mijn vader, wiens levenslessen altijd kort een eenvoudig waren. Ik schoot er alleen weinig mee op in 1980. Dat ik de klootzak die bijna dagelijks op het schoolplein de bril van mijn 9-jarig hoofd afsloeg moest vermijden, had ik inmiddels zelf al uitgevogeld. Maar waarom hij het deed? Ik had geen flauw benul. Nu was ik zelf ook niet echt een lieverdje en mijn ouders wisten misschien maar tien procent van alle dingen die ik met mijn vriendjes uitvrat als we de buurt onveilig maakten. Op die leeftijd leefde iedereen van mijn leeftijd in een moreel schemergebied, waarin de grens tussen goed en kwaad zelden te trekken was. Simpelweg omdat die behoefte niet bestond.
Het is in dat schemergebied dat THE INNOCENTS, de tweede film van Eskil Vogt, zich afspeelt. Met de gelijknamige bovennatuurlijke horrorfilm uit 1961 heeft zijn film geen enkel raakvlak, behalve dat ze kleine kinderen in de hoofdrol hebben en allebei briljant zijn. De openingsminuten van Vogts film roepen eerder herinneringen op aan THE BAD SEED (Mervyn LeRoy, 1956), tevens een film over een ogenschijnlijk schattig blond meisje dat in het geniep vreselijk nare dingen doet. Op de achterbank van de auto knijpt de 7-jarige Ida emotieloos in het been van haar iets oudere zusje Anna. Wat boeit het? Anna zit zo ver op het autismespectrum dat ze vrijwel nergens meer op reageert en slechts nog korte geluidjes kan uitstoten.
De twee kinderen verhuizen midden in de zomervakantie samen met hun ouders naar een mistroostige woonwijk vol torenflats aan de rand van Oslo. Dat die wijk direct grenst aan uitgestrekte wouden doet gelijk een ongemakkelijk een vervreemdend gevoel ontstaan, de eerste van vele bijzonder subtiele en symbolische momenten waarmee Vogt zijn vertelling kruidt als een meesterkok. Vanwege de vakantie zijn er zo goed als geen kinderen meer in de wijk, maar toch weten beide zusjes vriendschap te sluiten. De schattige Aisha is telepathisch begaafd en weet zo door te dringen tot Anna, terwijl Ida meer en meer toetrekt naar het merkwaardige ventje Benjamin die met zijn geest kleine voorwerpen kan laten bewegen. Vogt laat dit kwartet kinderen vervolgens los op het spectrum van goed en kwaad, met de kleine Ida als middelpunt. Zij komt er gaandeweg achter dat er zelfs in een moreel schemergebied grenzen bestaan. Grenzen die totaal niet oké zijn om over te steken.
Denk nu niet dat THE INNOCENTS slechts een moralistisch drama is met een bovennatuurlijk tintje als ware het een Scandi-variant op STRANGER THINGS. Vogt verliest geen seconde uit het oog dat hij in de eerste plaats een spannend verhaal aan het vertellen is, een bona fide horrorverhaal dat soms ondraaglijk intens is met zelfs hier en daar een toefje slasherfilm. Geheel in de traditie van jaren ‘80-films legt hij de focus op de kinderen en houdt de ouders grotendeels buiten beeld, tenzij ze een kleine, maar essentiële rol in de plot moeten spelen. In die zin voelt THE INNOCENTS, los van de Noord-Europese origine, sterk aan als een zielsverwant van LET THE RIGHT ONE IN (Tomas Alfredson, 2008). In beide films leven de jonge protagonisten feitelijk in een universum met onzichtbare en onwetende volwassenen, waarin ze uiteindelijk op eigen houtje orde op zaken moeten stellen.
Ook moest ik na de intense, maar zeer bevredigende slotscène denken aan de Spaanse cultfavoriet WHO CAN KILL A CHILD? (Narciso Ibañez Serrador, 1976) waarin extreme kindersolidariteit leidt tot een grimmig en ronduit fatalistisch einde. De conclusie van Vogt is gelukkig een stuk hoopgevender. Na een reeks gewelddadige, vaak wrede gebeurtenissen heeft het universum de balans tussen goed en kwaad weten te herstellen en is de wereld zelfs een stukje beter geworden. Tegelijkertijd herschreef ik in mijn hoofd de les van mijn vader: klootzakken ontwijken is altijd te prefereren, maar soms zit er niets anders op dan de confrontatie met ze aan te gaan. Ook al kost dat je meer blauwe plekken. En gebroken brillen.
Distributie: Cherry Pickers. Release NL: 14 juli, BE: 16 maart 2022. Copyright: Vincent Hoberg. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 14 juli 2022
