Het leuke aan films die zich in de nabije toekomst afspelen is dat ze laten zien wat huidige ontwikkelingen aan voor- en rampspoed kunnen brengen. Zo’n toekomstvisie zit vaak vol technische snufjes waarvan het concept of prototype al eerder in populair wetenschappelijke tv-programma’s te zien was.
Zo rijden in THE 6TH DAY auto’s zonder hulp van de passagier naar hun bestemming en geven koelkasten aan wanneer de melk op is. Tot zover de voorspoed. Een sci-fifilm als THE 6TH DAY moet het immers niet hebben van de geruststellende gedachte dat gemak de mens dient, maar van een doemscenario. En dat hebben de schrijvers gevonden in de kloontechniek.
In de toekomst – ‘sooner than you think’, dreigt de mededeling aan het begin van de film – is de kloontechniek zo vergevorderd dat niet alleen van schapen als Dolly, maar van elk denkbaar huisdier een exacte kopie gemaakt kan worden. Na een mislukt experiment is het klonen van mensen bij de wet verboden, maar de megalomane zakenman Drucker (Goldwyn) heeft in het geniep onderzoek van wetenschapper Robert Duvall gefinancierd, waardoor de mensenkloon inmiddels mogelijk is.
Dat komt goed van pas wanneer de sterspeler van het American Football-team, waarvan Drucker eigenaar is, op het veld zijn nek breekt. De manager van het team houdt vol dat er niks aan de hand is, en de volgende dag geeft deze Johnny Phoenix (vat u ‘m?) gezond en wel acte de présence op een feestje van zijn baas. Enter Arnold Schwarzenegger. Hij speelt Adam (vat u ‘m?) Gibson, eigenaar van een bedrijf dat skiërs en snowboarders per hypermoderne helicopter naar de bergen vervoert. Wanneer Adam op een ochtend Drucker als klant contracteert, treft hij nog dezelfde avond bij thuiskomst een dubbelganger aan, die zijn plaats heeft ingenomen. Tijd om zich het hoe en waarom af te vragen krijgt Adam niet, aangezien hij meteen het doelwit wordt van Druckers trawanten, aangevoerd door Michael Rooker.
Meer dan het waarom, vraagt de kijker zich het hoe af. Want je hoeft geen geneticus te zijn om te weten dat een kloon als bevruchte eicel begint, en dus nooit even oud kan zijn als het origineel, en dat hij bijgevolg niet dezelfde ‘geest’ kan hebben. Daar hebben de schrijvers van THE 6TH DAY iets op bedacht. De oorsprong van de kloon is geen embryo, maar een blanco mensenlichaam waarvan de specifieke kenmerken nog moeten worden ingevuld met behulp van een DNA-monster. Bovendien is er voordat een mens (of dier) gekloond wordt een ‘syncording’ van zijn of haar brein gemaakt, waardoor alle herinneringen, gedachten en gevoelens worden gekopieerd naar het brein van de kloon.
Een kopie van de geest. Of misschien zelfs van de ziel. Dat is een boeiend uitgangspunt dat vragen oproept over het wezen van het ‘ik’. Want fundamenteel verschil tussen Adam en zijn kloon is er niet, zoals er ook geen verschil is tussen een computerbestand en een kopie daarvan. Als Adams origineel sterft, leeft zijn ‘ik’ dan voort in zijn kopie? Of is het iemand anders met precies dezelfde herinneringen, gedachten en gevoelens? Het is zwaar teleurstellend dat THE 6TH DAY dit soort vragen niet nadrukkelijker uitlokt, zoals TOTAL RECALL dat bijvoorbeeld wel deed. ‘Ben ik wel menselijk? Heb ik wel een ziel?’, vraagt de Adam-kloon zich af. Maar de verzuchting ‘ach, genoeg gefilosofeerd’ maakt vroegtijdig een einde aan die existentiële zoektocht.
Het is één van Schwarzenegger’s vele verkrampte pogingen tot zelfspot, die echter niet kunnen verhullen dat de man z’n beste tijd gehad heeft. Want niet alleen inhoudelijk, ook als futuristisch actiespektakel schiet THE 6TH DAY tekort. O, er zijn achtervolgingen en vuurgevechten waarbij geen kogels worden afgevuurd maar laserstralen, maar zelfs die kunnen de vonk niet doen overslaan op de kijker. De regie is technisch in orde, maar onbezield. Niet meer in staat iemand als Paul Verhoeven of James Cameron te interesseren, is de 53-jarige Arnie aangewezen op klusjesmannen als deze Spottiswoode of Peter Hyams, die END OF DAYS maakte. Hoe lang voordat Schwarzenegger met Albert Pyun in zee gaat?
Copyright Roel Haanen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Oorspronkelijk gepubliceerd in Schokkend Nieuws #48, november 2000/januari 2001.
