Een spoorloos verdwenen krankzinnige laat in SHUTTER ISLAND slechts een briefje achter met getallen: 4 en 67. Het is een sterke aanwijzing: regisseur Martin Scorsese maakte zijn horrorfilm ‘by the numbers’.
SHUTTER ISLAND is gebaseerd op de gelijknamige bestseller van Dennis Lehane, die eerder ook MYSTIC RIVER schreef. Het eiland waarnaar de titel verwijst ligt voor de haven van Boston. We schrijven 1954. Politieman Teddy Daniels (Leonardo DiCaprio) en zijn nieuwe partner Chuck Aule (Mark Ruffalo) varen naar het eiland voor een onderzoek in het zwaarbeveiligde Ashecliffe Hospital, Institute for the Criminally Insane. Een meervoudig kindermoordenares is uit een hermetisch gesloten cel verdwenen. ‘Alsof ze is… verdampt,’ fluistert psychiater Dr. Cawley (Ben Kingsley) geheimzinnig. En het enige wat ze achterliet was dus dat briefje met die rare getallen.
Weinig horrorregisseurs kunnen de kannonen in stelling brengen, die Martin Scorsese inmiddels tot zijn vast medewerkers rekent. Production designer Dante Ferretti won Oscars voor SWEENY TODD: THE DEMON BARBER OF FLEET STREET (Tim Burton, 2007) en THE AVIATOR. Director op Photography Robert Richardson won al driemaal een Oscar en is nu weer genomineerd vanwege zijn cinematografie voor INGLOURIOUS BASTERDS. Vaste kracht Thelma Schoonmaker staat al sinds RAGING BULL bekend als een van de beste editors ter wereld. Robbie Robertson, oud lid van The Band leverde een heerlijk zwaar aangezette soundtrack die menig genreregisseur kippenvel zal bezorgen.
En dan is er nog de cast, met naast DiCaprio, Ruffalo en Kingsley, mensen als Patricia Clarkson, Elias Koteas, Jackie Earle Haley en THE EXORCIST himself: Max von Sydow, als Duitse psychiater met een dubieus verleden. Eigenlijk boezemt alleen het cv van scenariste Laeta Kalogridis minder vertrouwen in: NIGHT WATCH (Timur Bekmambetov, 2004) en PATHFINDER (Marcus Nispel, 2007) zijn nou niet bepaald origineel bedacht of mooi geschreven. De enige prijs die Kalogridis ooit in de wacht sleepte was een Razzie voor het script van Oliver Stone’s ALEXANDER. En het zwakste punt van SHUTTER ISLAND betreft, inderdaad, het scenario.
Hoeveel te wijten is aan het oorspronkelijke boek kan ondergetekende niet beoordelen, maar feit is dat de film in ieder geval bol staat van de clichéés, mondelinge uitwijdingen en nodeloos uitleggerige en soms zelfs volkomen overbodige scènes. Terwijl het politieonderzoek niet vordert blijkt Daniels te kampen met nachtmerries over het concentratiekamp dat hij als soldaat ooit bevrijdde. Hij treurt om de dood van zijn vrouw, zoekt in de kliniek naar de brandstichter die hij daarvoor verantwoordelijk houdt en heeft óók nog een theorie over geheime medische experimenten in de kliniek. Dat voert ons, begeleid door eeuwig onweer, uiteindelijk naar de vuurtoren die natuurlijk het dreigende middelpunt vormt van SHUTTER ISLAND.
De film heeft een surprise ending die we zullen respecteren, maar het volstaat te melden dat die niet bijster origineel is en achteraf heel omstandig moet worden uitgelegd. Tot die tijd lijdt de film echter aan een groot gebrek aan geloofwaardigheid en originaliteit. En die getallen 4 en 67? Er is een uitleg bedacht , de psychiater gebruikt er zelfs een schematisch overzicht bij, maar het slaat echt helemaal nergens op.
Dat SHUTTER ISLAND nog wel te genieten valt, danken we aan de routine van Scorsese die natuurlijk een uiterst vaardig regisseur blijft. Toch moet hij ook een deel van de verantwoording dragen. Griekse beelden die oplichten bij iedere blikseminslag… Met een brandende lucifer door Blok C lopen, waar zojuist alle lichten zijn uitgevallen en alle gekken ontsnapt… Nachtmerries in de stijl van Stanley Kubrick… Spannend is het wel, maar Scorsese doet visueel niets, wat anderen niet voor hem hebben gedaan. Hoogstens vakkundiger.
Di: Warner. (NL: 18 Februari / BE: 24 Februari)
Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 19 februari 2010.
