Zelfs verstokte fans van de filmreeks SAW zullen even vermoeid gefronsd hebben na de aankondiging van een tiende deel. Maar wat blijkt? Het is een van de betere delen in de reeks geworden!
Eerst een wellicht al bekend triviafeitje. Toen het personage Fonzie ergens eind jaren zeventig in een aflevering van de tv-serie HAPPY DAYS op waterski’s over een haai sprong, viel deze absurde plotvondst niet echt in goede aarde bij kijkers. Het was een veeg teken dat de seriemakers blijkbaar tot alles bereid waren om de strijd met de dalende kijkcijfers te winnen. Pas jaren later ging de term ‘jumping the shark’ een eigen leven leiden in relatie tot elke tv-serie die in latere, mindere seizoenen paniekvoetbal ging spelen om toch maar zoveel mogelijk kijkers te behouden.
In horrorfilmreeksen zal de waterskiër weliswaar altijd in de muil van de haai belanden, maar dat er daar ook ‘sharks’ worden ‘gejumpt’ is een feit en dus ook meestal een teken dat de serie zijn beste tijd heeft gehad. Na het einde van de slasherfilmrage en het verder prima deel FRIDAY THE 13TH PART VI: JASON LIVES, mocht de heer Voorhees achtereenvolgens knokken met de zus van Carrie, op de boot naar New York, erachter komen dat hij eigenlijk een parasiet was en na wat welverdiende rust in 2002 met een raket de ruimte in. Al die malligheid wierp financieel weinig vruchten af en toen Jason een jaar later met Freddy Krueger de kassa wel nog een keer goed deed rinkelen, werd besloten om niet meer verder te wedden op de originele reeks en de speelchips in te wisselen bij de casinokassa.
Ook andere horrorseries struikelden over een haaiensprong. Michael Myers’ blauwe maandag als loopjongen voor een heidense cultus deed feitelijk de Halloweenfranchise de das om en het is niet zo raar dat HELLRAISER: BLOODLINE, waarin Pinhead zich vertoont op een ruimtestation, de laatste in de reeks was met een bioscooprelease. Geen reeks heeft het echter zo bont gemaakt als de SAW-serie, die volgens velen met de dood van antagonist John Kramer aan het einde van deel drie de handdoek in de ring had moeten gooien.
Maar neen: als tijdens de autopsie van Kramer aan het begin van het vierde deel een cassettebandje uit de maag van zijn kadaver wordt gevist, is dat de eerste plottwist in een lange rij haaienspringkolder. Bij elke volgende film werd er wel weer een nieuw (en oninteressant) personage in de overkoepelende plot gedumpt, in een verhaal dat meer kronkels produceerde dan een krakelingfabriek. Dat zelfs de meest verstokte SAW-fan met lood in de schoenen het nieuwste, tiende, deel tegemoet zal gaan, is dus geen wonder. Maar wat blijkt: wonderen bestaan! SAW X is verbazingwekkend goed en letterlijk en figuurlijk een throwback naar de oorspronkelijke trilogie waarin de geestelijk vaders James Wan en Leigh Whannell nog een vinger in de pap hadden.
Om SAW X te kunnen volgen is eigenlijk alleen kennis van die eerste drie films nodig, want het verhaal speelt zich ergens tussen de eerste twee delen af. John Kramer leeft dus nog en wordt wederom vertolkt door de onnavolgbare Tobin Bell. Het terughalen van de serieveteraan met de sinistere stem is natuurlijk al een gouden zet op zich, maar de mooiste twist is dat Kramer ditmaal de (anti-)held van de film is. Een mooie alternatieve titel zou zijn: ‘SAW X – A JOHN KRAMER ADVENTURE’, want dat is precies wat het is. De uitbehandelde Jigsaw laat zijn bloederige lessen in ethica even voor wat ze zijn en raakt verzeild in Mexico, waar hij een controversiële hersenoperatie ondergaat om zijn tumor te verwijderen. De miraculeuze genezing blijft vanzelfsprekend uit en het ‘artsenteam’ is met de noorderzon vertrokken met medeneming van het pak geld dat John heeft moeten ophoesten.
De rest van het verhaal laat zich raden. Kramer is not amused en gaat spoorslags met zijn hulpje Amanda op jacht naar de oplichters om te laten zien dat hij ook een dingetje of twee weet over medisch kloten met het menselijk lichaam. Geen ingewikkeld geneuzel dus, de film koerst volledig op een overzichtelijk handjevol personages, heeft een simpele plot en niet te vergeten een lekkere verzameling roestige vallen in de traditie van de reverse bear trap uit het origineel. Maar wat SAW X echt naar een hoger plan tilt, is de wijze keuze geweest om het talent van Tobin Bell meer ruimte te geven dan ooit tevoren, met niet te versmaden assistentie van Shawnee Smith als zijn immer onstabiele sidekick Amanda. SAW X is een aangenaam akelig weerzien met oude vrienden, hoe verknipt ze ook mogen zijn.
