‘David Lynch presents’ staat er met grote letters boven MY SON, MY SON, WHAT HAVE YE DONE, de nieuwe film van Werner Herzog. En inderdaad, de invloed van Lynch is goed merkbaar.
In een Amerikaanse woonwijk is een moord gepleegd. De dader, een zekere Brad McCullum (Michael Shannon, erg sterk) heeft zich opgesloten achter een beschilderde garagedeur met roze flamingo’s en dreigt zijn twee gijzelaars te doden. Detective Hank Havenhurst (Willem Dafoe) en zijn collega’s proberen te onderhandelen.
Havenhorst opereert traag. De kopjes koffie, de pizza, de onnozele vragen aan Brads verloofde Ingrid (Chloë Sevigny) en toneelregisseur Lee Meyers (Udo Kier): alles geschiedt in een waas van stroperige trivialiteit en lachwekkend absurdisme. Brad schuift iets onder de garagedeur door. Traag rolt het de helling af, richting de verschrikte agenten. Is het een boodschap? Een bom? Is een van de gijzelaars iets gruwelijks aangedaan? De camera volgt het object helemaal tot onderaan de helling, waar het tot stilstand komt: het is een blik havervlokken van het merk Puritian.
Verloofde Ingrid en Lee Meyers vertellen de detective in een reeks flashbacks hoe Brad steeds verder wegzakte in de waanzin. Beginnend met een riskante kanotrip in Peru; eindigend in Brad’s obsessieve vertolking van de Griekse moordtragedie The Eumenides. Maar onderweg verzandt ook hun verklaring in het navertellen van een bizar anekdote van oom Ted (een prachtige bijrol voor Brad Dourif) over een reusachtige haan, een dwerg en het kleinste paard ter wereld.
Kortom: de waanzin van alledag. De gekte die onder de oppervlakte schuilt – het afgesneden oor op het gazon – dat is natuurlijk het terrein van David Lynch. Herzog kreeg het script, dat al uit 1995 dateert, alleen maar gefinancierd dankzij de hulp van de regisseur van TWIN PEAKS en BLUE VELVET. En Lynch’ invloed is goed aanwijsbaar, al was het maar in het personage van Brads dominante moeder en haar Jell-O. Toch is MY SON, MY SON… ook een echte Herzog. De regisseur filmt weer in zijn kenmerkende losse, documentaire-achtige stijl en het zijn juist de scènes die geïmproviseerd lijken – zoals het bezoek aan een struisvogelboerderij – die de grootste vervreemding wekken.
De toon is minder dreigend dan bij Lynch, die gevaar ziet in alles wat we niet begrijpen. Net als in FITZCARRALDO, GRIZZLY MAN of THE BAD LIEUTENANT: PORT OF CALL – NEW ORLEANS etaleert Herzog hier juist zijn liefde voor zonderlingen en hun onbegrijpelijke daden. Brad is gek. Zijn Jezus-complex (zie de briljante scène waarin Brad ‘de zieken gaat bezoeken’.) en zijn obsessie voor het zwaard van oom Ted laten daarover geen misverstand bestaan. Toch begrijpen we, wanneer we in het laatste beeld Brads basketbal in een boom zien hangen, wat dat wil zeggen en hopen we dat er snel iemand zal zijn die door wil spelen.
Di: Amstelfilm (NL: 16 juni) Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 16 juni 2011.
