Met de ironisch getitelde sketchesfilm AND NOW FOR SOMETHING COMPLETELY DIFFERENT maakte Monty Python in 1971 zonder al te veel moeite de overstap van tv naar witte doek. Voor Terry Gilliam was het een teleurstellende ervaring. De enige Amerikaan in het door-en-door Britse comedy-gezelschap had gehoopt dat een Python-film hem in staat zou stellen zijn filmambities te verwezenlijken.
Gilliam, die voor het revolutionaire tv-programma de karakteristieke animatiefilmpjes maakte, was meer geinteresseerd in beelden dan in grappen en toen de tweede Python-film, MONTY PYTHON AND THE HOLY GRAIL (1974), weer in sketches bleef steken, besloot hij op zoek te gaan naar een eigen filmproject. Het werd JABBERWOCKY (1977), geinspireerd op Lewis Carroll’s gelijknamige onzin-gedicht, over geboren verliezer Dennis (Michael Palin) die per abuis drakendoder wordt. Gilliam noemt JABBERWOCKY zijn ‘reactie op HOLY GRAIL, een reactie op de noodzaak om altijd maar lollig te moeten zijn’. Achteraf is het jammer dat Gilliam destijds geen draai van 180 graden heeft gemaakt. Want nu is JABBERWOCKY een ietwat schizofreen werkstuk. De visuele grappen, zoals de menselijke deurbel en de chaos in de smidswerkplaats, werken allemaal prima, maar de verbale Pythonesque humor is te modern en vloekt met Gilliam’s grimmige fantasie-elementen zoals de scène waarin Dennis door een groep religieuze zeloten als brandende fakkel over de stadsmuur dreigt te worden gekatapulteerd. De ware kracht van de film schuilt in zijn duistere kant, waartoe ook de prachtige, op Breughel en Bosch geinspireerde visuals behoren. Wat die helft betreft is JABBERWOCKY een meesterwerkje. Dat vindt Gilliam zelf blijkbaar ook. Op het uitstekende audiocommentaar vertelt hij tegen Palin dat hij destijds in Nederland een voorstelling van de film bijwoonde voor bioscoopexploitanten. Door een technisch mankement werd de film zonder geluid vertoont. Alleen toen was het volgens Gilliam een ‘prachtig volwassen kunstwerk.’ .FILM ***/ EXTRA’S *** Copyright Roel Haanen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. .Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #56, p49.
