Regisseur Mike Flanagan verfilmde met GERALD’S GAME dat ‘onmogelijke’ boek van Stephen King en waagt zich nu op het mijnenveld dat THE SHINING heet. Zoveel masochisme levert iets op: DOCTOR SLEEP is beter dan je zou vrezen maar minder goed dan je zou hopen.
39 jaar ligt er tussen de film THE SHINING (Stanley Kubrick, 1980) en de film DOCTOR SLEEP. Alleen al het idee doet de wenkbrauwen fronsen maar uniek is de spreidstand zeker niet. TRON: LEGACY (Joseph Kosinski, 2010) kwam 28 jaar na het origineel in de zalen; tussen MAD MAX: FURY ROAD (George Miller, 2015) en MAD MAX BEYOND THUNDERDOME (George Miller, George Ogilvie, 1985) liggen 29 jaar en tussen de twee Blade Runners 35 jaar. Kinderfilms doen nog straffer: MARY POPPINS (Robert Stevenson, 1964) keerde in 2018 na 54 jaar terug en tussen BAMBI (David Hand, 1942) en zijn vervolg uit 2006 gaapt zelfs 63 jaar. Maar bij DOCTOR SLEEP ligt het nog moeilijker. Er is niet alleen het boek van King (1977) en de film van Kubrick (1980), er is ook de miniserie van Mick Garris (1997) en het vervolg van King (2013).
In die kluwen bewijst Flanagan zich als de ultieme consensusfiguur. Met fluwelen handschoenen masseert hij elk detail tussen boek, film, remake en sequel weg. Flanagan is de man van het compromis en hij komt er grotendeels mee weg. Zowel King-adepten als Kubrick-fans krijgen genoeg in de schoot geworpen om tevreden mee te zijn.
Zo zullen de fans van Kubricks THE SHINING vast wel de vele helikoptershots herkennen van een auto die op een lange weg rijdt. Het is ook het shot dat de laatste acte van de film inluidt, waarin Dan Torrance (Ewan McGregor) terugkeert naar het Overlook Hotel. Het lijkt de enige plaats waar hij kan afrekenen met Rose the Hat (Rebecca Ferguson), de leidster van een groep psychische vampiers die overleven op ‘stoom’ afkomstig van ‘the shining’. De terugkeer naar het Overlook Hotel vormt natuurlijk de grootste link met THE SHINING, maar komt helaas ook gechargeerd over. Dat is niet Flanagans fout, want King verzon die finale al voor zijn roman.
Het is natuurlijk niet verboden om in een vervolgfilm zwaar te leunen op het origineel, zeker niet als het verwerken van jeugdtrauma’s zowel in het werk van King als Flanagan steeds lijkt terug te keren. Toch valt vooral in die scènes de schaduw van Kubrick het zwaarst over DOCTOR SLEEP. De dame uit kamer 237 die wel tien keer uit haar bad kruipt: tot daaraan toe. De geest van Dick Halloran (Carl Lumbly) als mentale mentor voor Dan: het werkt. Veel moeilijker liggen de scènes waarin Wendy en Jack Torrance gespeeld worden door andere acteurs – zo sterk zijn Shelley Duvall en Jack Nicholson natuurlijk met die rol vergroeid.
Flanagan is sterker op dreef als hij zelf ideeën mag uitwerken tot knappe scènes. Abra Stone (Kyliegh Curran), het meisje dat via haar krachten de hulp inroept van Dan, duwt zo hard tegen de muur van haar slaapkamer dat die begint te tollen tot ze in de gedachten van een ander personage tolt. Van Kubrick ontleende de regisseur dan weer de lange statische shots die een hele verademing zijn in vergelijking met de snedige montage en voorspelbare jump scares uit de meeste hedendaagse horrorfilms.
Op zijn beste momenten doet Flanagan denken aan Kubrick, op zijn minste aan King. Dan gaat hij de metaforen waarmee de schrijver zijn boeken volpropt ook visualiseren: de archiefkasten die voor het geheugen staan of de dozen waarin personages hun boze dromen kunnen wegbergen. Het zijn scènes waar King in zijn boeken ellenlange hoofdstukken aan wijdt. Op papier werken die soms maar op het witte doek helaas nooit.
Het goede nieuws is dat we dankzij het monstersucces van IT (Andy Muschietti, 2017) een heleboel nieuwe King-adaptaties krijgen. De horrorauteur is als een kat met negen levens. Wie kan zeggen dat hij sinds midden jaren zeventig zo geliefd en succesvol is in Hollywood?
Maar DOCTOR SLEEP legt ook nog eens de King-paradox bloot: wat werkt op papier werkt niet noodzakelijk op het grote scherm. Graag hadden we Flanagan zien doen wat Kubrick wel aandurfde: de essentie uit het boek distilleren en alle ballast overboord gooien. De onderliggende thema’s rond verslaving en trauma boeien meer dan de motieven van de vampiers of geesten die in de film rondlopen. Zo’n King-verfilming zullen we helaas niet gauw te zien krijgen.
Distributie: Warner Bros (NL: 7 november 2019). Copyright: Hans Dewijngaert. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 6 november 2019.
