BLU-RAY | Gaat Wes Craven de weg van zijn generatiegenoten Romero en Carpenter, en is zijn oeuvre wel zo’n beetje voltooid? Gezien zijn magere recente track record lijkt het er sterk op. Terugblikken dan maar. Zoals op het lang als tussendoortje beschouwde DEADLY BLESSING uit 1981, dat bij nader inzien en herzien verrassend goed overeind is gebleven.
Op het commentaarspoor van DEADLY BLESSING berijdt Wes Craven zijn bekende stokpaardje. De scène waarin een slang ongezien een badkuip in glibbert, kwam tot hem in een droom. De droom is de voornaamste peiler onder Cravens oeuvre. Niet alleen claimt hij al jaren dat veel van zijn angstaanjagende ideeën in zijn slaap ontstaan, dromen zijn ook in zijn films de grootste onrustverwekkers, een idee dat zijn meest letterlijke uitwerking kreeg in A NIGHTMARE ON ELM STREET (1984). Ook DEADLY BLESSING bevat zo’n scène. We zien een personage, gespeeld door de dan 23-jarige Sharon Stone, in haar slaap gewekt worden door twee demonische handen die haar hoofd omvatten. Terwijl Stone haar mond steeds verder openspert, zweeft een spin van het plafond naar beneden… Waarna ze met een schok wakker wordt.
Cravens slim gecultiveerde droomobsessie geeft de recensent houvast. Blijkbaar is dit niet de eerste de beste hack, maar een heuse auteur. Wie hem, zoals ik, wel eens heeft ontmoet, ziet die indruk bevestigd. De regisseur die zijn carrière begon als docent Engels, oogt en spreekt als een beminnelijke intellectueel die niets zomaar doet.
Al met zijn horrordebuut THE LAST HOUSE ON THE LEFT (1972) bewees Craven niet van de straat te zijn. Niet alleen haakte de film in op de verschrikkingen van de Vietnamoorlog die via de tv full color de Amerikaanse huiskamers binnendrongen, het was ook nog eens een vrije bewerking van Ingmar Bergmans JUNGFRUKÄLLAN/DE MAAGDENBRON (1960). Desondanks, en ondanks opvallend lovende kritieken (o.a. van Roger Ebert), liet een doorbraak op zich wachten. Pas vijf jaar later stond hij op de set van zijn tweede horrorfilm, THE HILLS HAVE EYES. Een degelijk werkstuk, maar in tegenstelling tot Romero, Carpenter en Cronenberg ontbrak het Craven vooralsnog aan een eigen signatuur.
Na de tv-film Stranger in Our House a.k.a. Summer of Fear viel Craven rond 1980 een bescheiden mainstreamproject in de schoot, op poten gezet door producenten Peter Guber en Jon Peters (MIDNIGHT EXPRESS, AN AMERICAN WEREWOLF IN LONDON). Zij zagen daarin blijkbaar een mogelijkheid om jong talent – naast Craven en Stone ook componist James Horner – op een niet al te riskante manier uit te testen. DEADLY BLESSING zou Cravens eerste film op 35mm worden en de eerste waarin zijn latere handelsmerk – de verstrengeling van droom en werkelijkheid – voor het eerst goed zichtbaar werd. Maar met twee machtige producenten op de achtergrond was zijn artistieke bewegingsvrijheid beperkt. Op het commentaarspoor grinnikt de regisseur zich schaapachtig door zijn bijdrage heen. Voor de geestelijk vader van Freddy Krueger en de grondlegger van de postmodernistische metahorror is DEADLY BLESSING hoogstens aanleiding voor een half geamuseerde, half meewarige terugblik.
Voor de kijker van 2013 is de (hernieuwde) kennismaking met de film geen straf. Craven en zijn crew draaiden het gros van de film op het Texaanse platteland, waar een Amish-achtige sekte, de Hittites, er een van alle moderne gemakken gespeende levenswijze op nahoudt. Een afvallige zoon heeft weliswaar het geloof afgezworen, maar woont met zijn mooie vrouw op een boerderij in de buurt. Wanneer de boer onder geheimzinnige omstandigheden sterft, lijkt zijn vader de patriarch gelijk te krijgen: er waart een incubus rond. Ondertussen blijft de weduwe op de boerderij wonen, waar ze kort na de begrafenis gezelschap krijgt van twee vriendinnen. Dan vallen er opnieuw doden. Door toedoen van een demon, of is er een meer prozaïsche verklaring voor het mysterie?
Craven grijpt slechts sporadisch zijn kans om zijn talent voor suspense te tonen, maar haalt dan wel het onderste uit de kan. Een scène waarin Sharon Stone in paniek door een grote schuur rent, terwijl rondom haar deuren en luiken dichtklappen, is ook nu nog een bewonderenswaardig staaltje bangmakerij. Voor het overige is de regie adequaat, soms zelfs een tikkeltje tv-achtig te noemen. Verrassender is de kwaliteit van het scenario, waaraan Craven, ook volgens de twee oorspronkelijke auteurs, flink geschaafd moet hebben. Zo wordt de gebruikelijke tegenstelling tussen de (beschaafde) stad en het (achterlijke, gewelddadige) platteland van enige nuance voorzien; niet ieder sektelid is per definitie een zeloot. De ontknoping is even buitenissig als origineel, en thematisch nog relevant ook; repressie komt in vele gedaantes, niet alleen in die van religieus dogmatisme.
Op last van Guber en Peters kreeg DEADLY BLESSING, in navolging van het schrikeffect aan het slot van Brian de Palma’s CARRIE (1976), een extra twist die de strekking van het verhaal rücksichtslos zou ondermijnen. Gek genoeg lijkt Craven met die ingreep nu minder moeite te hebben dan met de garderobe van zijn drie vrouwelijke hoofdpersonen, die hij, tja, veel te sexy vindt.
Extra’s: tweeënhalve skull
Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #102, juni/juli 2013.
