VOORPRET | THE SHAPE OF WATER, de nieuwste film van Guillermo del Toro (vanaf 15 februari in de bioscoop), is voor maar liefst 13 Oscars genomineerd. De films met andere monsters uit de zee op deze lijst zijn iets minder Oscarwaardig, maar daarom niet minder leuk.
Humanoids
Bij het zien van het monster in THE SHAPE OF WATER dachten veel genrefans meteen aan één van de bekendste watermonsters: de Gill-Man uit CREATURE FROM THE BLACK LAGOON (Jack Arnold, 1954). Dit glibberige Universal monster is wellicht niet zo bekend als collega’s Dracula en het monster van Frankenstein, maar wordt vaak wel gezien als deel van het team. Zo verscheen hij ook in THE MONSTER SQUAD (Fred Dekker, 1987). Maar zoals zo vaak bij succesvolle monsterfilms kwamen de rip-offs en kopieën ook al snel bovendrijven. In 1959 kwam bijvoorbeeld in THE MONSTER OF PIEDRAS BLANCAS (Irvin Berwick) het hilarische zeewezen met enorme klauwen uit de zee wandelen en in 1980 zagen we de heerlijke B-film HUMANOIDS FROM THE DEEP (Barbara Peeters) met eveneens soortgelijke humanoïde monsters. Die laatste film heeft zelfs een remake gehad, iets dat nog steeds niet gezegd kan worden over CREATURE FROM THE BLACK LAGOON. Mensen als John Landis en John Carpenter hebben het tevergeefs geprobeerd en met het ondermaatse begin van de Dark Universe van Universal in 2017 is het nog maar de vraag of we Gill-Man binnenkort nog gaan zien.
De haai
Van alle zeewezens komt de haai het meest voorbij in de filmwereld. Sterker nog; denk aan een willekeurig woord en zet er ‘Shark’ voor of achter, er is een grote kans dat die titel al bestaat. We kennen inmiddels SHARK ISLAND, SHARK ATTACK, SWAMP SHARK, SHARK IN VENICE, SHARK NIGHT 3D, SAND SHARKS, SHARKNADO en ga zo maar door. De bekendste filmhaai blijft natuurlijk die uit JAWS (Steven Spielberg, 1975). Dat het beest niet naar behoren functioneerde kwam de film uiteindelijk vooral ten goede. Een haaienfilm van dat kaliber zagen we nooit meer. Zelfs in de eigen franchise werden de vervolgfilms steeds bespottelijker – met als dieptepunt de grommende haai met wraakplannen in JAWS: THE REVENGE (Joseph Sargent, 1987). Maar memorabele pulp kwam er nog genoeg; van de gemuteerde intelligente CGI monsters uit DEEP BLUE SEA (Renny Harlin, 1999) tot de haai die met een zombie vecht in ZOMBI 2 (1979) van Lucio Fulci.
De megalodon
Een haai is één ding, maar de inmiddels al enige tijd uitgestorven megalodon is een verhaal apart. Het feit dat dit enorme roofdier 18 meter lang kon worden maakt hem de perfecte antagonist in een griezelverhaal. Zo verschijnt hij in het boek Meg: A Novel of Deep Terror van auteur Steve Alten met op de cover een megalodon die een Tyranossaurus Rex opvreet. Al vele jaren probeert men dit boek te verfilmen (onder andere Jan de Bont, Eli Roth en Guillermo del Toro deden een poging) en in 2018 lijkt het dan toch eindelijk te gebeuren, met Jason Statham in de hoofdrol, en als titel THE MEG. Tot die tijd moeten we het doen met knullige pulp als de MEGA SHARK films van The Asylum, SHARK ATTACK 3: MEGALODON (David Worth, 2002) en ‪MEGALODON‬ (Pat Corbitt, 2004).
De piranha
Na JAWS verschenen er uiteraard veel haaienfilms, maar ook andere zeewezens werden ingezet om JAWS te kopiëren. De meest succesvolle blijft PIRANHA (1978), een fantastische horrorkomedie van Joe Dante. Het vervolg werd het regiedebuut van James Cameron, hoewel hij zelf weinig goeds te zeggen heeft over PIRANHA PART TWO: THE SPAWNING (1981). In 1995 produceerde Roger Corman een remake en gebruikte daarvoor shots uit het origineel van Joe Dante om zo de kosten te besparen. In 2010 maakte Alexandre Aja nog een remake onder de noemer PIRANHA 3D, die op zijn beurt weer een vervolg kreeg, getiteld PIRANHA 3DD (John Gulager, 2012).
De krokodil en de alligator
Net als bij de piranha’s leverde ook bij de krokodillen een horrorkomedie één van de beste films op. In 1999 maakte regisseur Steve Miner het charmante LAKE PLACID met Bill Pullman en Brendan Gleeson. De film kreeg tig vervolgfilms, waarin onder meer de krokodil op de vuist ging met de slang uit de ANACONDA-franchise. Andere noemenswaardige titels met moordende krokodillen en alligators zijn onder andere het Italiaanse KILLER CROCODILE (1989) van Fabrizio De Angelis en het amusante ALLIGATOR (1980, Lewis Teague). Verder werkte Tobe Hooper ook graag met deze beesten: hij maakte vroeg in zijn carrière de film EATEN ALIVE (1976) over Neville Brand met zijn alligator als huisdier en het uiterst knullige CROCODILE (2000).
De inktvis
Dan is er uiteraard de inktvis (waaronder de octopus), een wezen dat zich graag leent voor talloze horrorfilms. Met name in de jaren ’50 waren de tentakels van de inktvis graag en vaak gezien in monsterfilms. Eén van de bekendste voorbeelden is 20.000 LEAGUES UNDER THE SEA (Richard Fleischer, 1954) met Kirk Douglas, één van de eerste live-action films van Walt Disney. In datzelfde jaar zagen we een eenogig zeemonster Mexico onveilig maken in MONSTER FROM THE OCEAN FLOOR (Wyatt Ordung, 1954) en een jaar later viel een enorme octopus de Golden Gate Bridge aan in IT CAME FROM BENEATH THE SEA (Robert Gordon, 1955). Andere memorabele momenten dat we de tentakels van een inktvis konden bewonderen vinden we in het Italiaanse TENTACOLI (Ovidio G. Assonitis, 1977) met John Huston, Shelley Winters en Henry Fonda, en natuurlijk bij het hilarische en tevens pijnlijke gevecht tussen Bela Lugosi en de rubberen tentakels van een octopus aan het einde van BRIDE OF THE MONSTER (1955) van Ed Wood.
Grote monsters
Helaas voor de megalodon, maar er zijn wel eens grotere monsters uit de zee gekomen dan 18 meter lange haaien. Het bekendste voorbeeld is natuurlijk GOJIRA (Ishirô Honda, 1954) met al zijn vervolgfilms, remakes en spin-offs. En in dat genre zagen we onder andere ook BEHEMOTH THE SEA MONSTER (Douglas Hickox en Eugène Lourié, 1959), het o zo hilarische REPTILICUS (Poul Bang en Sidney W. Pink, 1961) of het oerdomme DINOCROC (Kevin O’Neill, 2004). Een heel stuk leuker – en veel beter gemaakt – is het monster dat in GWOEMUL (Joon Ho Bong, 2006) uit de zee kwam denderen en ongegeneerd mensen begon op te peuzelen. In de categorie grote zeemonsters heeft Guillermo del Toro overigens ook een aandeel met zijn PACIFIC RIM (2013), waarin hij grote beesten laat vechten met grote robots à la THE POWER RANGERS. Dan is het romantische THE SHAPE OF WATER toch van een heel ander kaliber.
