Zin in een campy horror musical, een coming of age-verhaal, jaren-tachtig-kitsch of een duister sprookje met zeemeerminnen? Zoek niet verder: THE LURE heeft het allemaal.
In een ‘alternate eighties Poland’, maakt bassist Mietek (Jakub Gierszal) muziek aan de oever van een rivier met zijn twee dronken bandleden. Een blond hoofd duikt op uit het water, gevolgd door een brunette. Twee zeemeerminnen, eigenlijk op weg naar Amerika,zijn betoverd geraakt door de man en de muziek. Ze beginnen hun eigen lied te zingen: ‘Help us come ashore, we won’t eat you…’
De muzikanten nemen de zusjes Silver (Marta Mazurek) en Golden (Michalina Olszanska) mee naar de louche nachtclub waar ze werken. De manager is zo gefascineerd door de meisjes die op droog land benen hebben maar met een beetje water zo hun staart weer terugkrijgen, dat hij ze inlijft als achtergrondzangeressen en stripact. Nog enthousiaster is hij wanneer hem getoond wordt dat de meisjes niks tussen de benen hebben, de genitaliën zitten in de staart.
Zangeres Kinga (de charismatische Wokalistka Krysia) neemt de zusjes onder haar hoede, maar dan beginnen de problemen. Silver is verliefd op Mietek en bereid haar leven als zeemeermin op te geven voor een leven met hem. Golden voelt zich buitengesloten en is bovendien niet vies van een beetje mensenvlees, mannenharten om precies te zijn. Punkzanger Tryton (Marcin Kowalczyk), een zeemeerman met afgebroken hoorns, waarschuwt haar: als een zeemeermin verliefd wordt op een man, maar hij trouwt een ander, zal ze veranderen in zeeschuim. Waar hebben we dat eerder gehoord?
THE LURE is uiteraard gebaseerd op het sprookje van de kleine zeemeermin, maar dan wel in de traditie van de originele, grimmige sprookjes waarbij een happy end niet gegarandeerd is. Golden en Silver zijn geen schattige zingende Disney-visjes: het zijn carnivoren met scherpe tanden. Hun lange, dikke staarten zijn bedoeld om afstanden mee te zwemmen, niet om lieflijk mee op een rots te zitten. Het verhaal is bovendien losjes gebaseerd op het leven van de zusjes Wronskie, die samen het duo Ballady i Romanse vormen en opgroeiden in clubs als de Adria, waar de film opgenomen is. Zij schreven alle muziek voor de film, zowel de opzwepende synthesizermuziek van de optredens als de ballads waarin iedereen spontaan uitbarst. Scenarioschrijver Robert Bolesto wilde al langer een film over hun leven maken. Het idee om er mensenetende zeemeerminnen van te maken ontstond toen het verhaal iets té persoonlijk werd voor een van de zusjes.
THE LURE glibbert alle kanten op en is niet in één hokje te vangen. Debuterend regisseur Agnieszka Smoczynska maakte een musical, een sprookje en een horrorfilm vol campy, gothy jaren-tachtig-kitsch en weet op al die fronten te overtuigen. De scène waarin de meisjes mensenkleren gaan kopen is een geweldige explosie van zang en dans. Dit is ook een coming of age-film. In het begin gedragen de zusjes zich nog als kleine meisjes, ze zijn ongegeneerd naakt, giechelen om alles en bekijken de mensenwereld vol verwondering. Wanneer ze zich bewust worden van het effect dat hun uiterlijk op anderen heeft, beginnen ze zich anders te gedragen. De eerste alcohol, eerste sigaret, eerste liefde, eerste (vissenstaart)seks…
Silver is de verliefde bakvis, die niet onder ogen wil zien dat Mietek haar alleen als curiositeit ziet (‘You’ll always be a fish to me.’). Ze is bereid voor hem het ultieme offer te brengen: haar staart in ruil voor een vagina. Golden is de rebel, die haar eigen plan trekt en probeert haar zus weer richting Amerika te krijgen. In de Making Of op deze uitgave van Criterion vertelt Smoczynska dat de twee actrices werden gekozen na een castingtraject van anderhalf jaar, waarin maar liefst tweeduizend meisjes werden gezien. Dat loont zich: de twee telepathisch communicerende zusjes zijn hypnotiserend samen.
Helaas laat THE LURE ook wat steekjes vallen. Scènes volgen elkaar soms lukraak op en onduidelijke zijlijntjes en bijrollen verschijnen en verdwijnen. Wat is het verhaal van zeemeerman Trytan? En waar komt in hemelsnaam ineens die zingende verpleegster vandaan die iedereen aan een infuus hangt? We komen het niet te weten. Ook hebben Smoczynska en Bolesto in hun anderhalf uur durende film wel erg veel allegorieën en boodschappen over identiteit en vrouw-zijn willen stoppen. Er wordt veel aangestipt, maar weinig uitgewerkt.
Het doet gelukkig weinig af aan de magie van de film, die het goed deed op de diverse festivals en het verdient met deze Criterion-uitgave een groter publiek te vinden. Laat je verleiden: THE LURE is misschien niet perfect, maar absoluut uniek.
Copyright: Marjan Westbroek. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Oorspronkelijk gepubliceerd in: Schokkend Nieuws 129 (december 2017)
