BIOSCOOP ǀ Een kalm en ultra ingehouden artsengezin onder leiding van Colin Farrell en Nicole Kidman blijkt onder druk van buitenaf een enorme bak met emotionele ellende te herbergen. En ja: things will get messy.
Gestaag bouwt regisseur en scenarist Yorgos Lanthimos aan een zeer sterk en consistent oeuvre. En het wordt gewaardeerd: met DOGTOOTH won de 43-jarige Griek in 2009 de Un Certain Regard-prijs en kreeg er een Oscarnominatie voor, en sindsdien zijn achtereenvolgend THE LOBSTER en THE KILLING OF A SACRED DEER geselecteerd voor de competitie van het Cannes filmfestival. Voor laatstgenoemde won Lanthimos dit jaar zelfs de prijs voor het beste screenplay.
In THE KILLING OF A SACRED DEER zien we hoe hartchirurg Steven (Colin Farrell) een bijzondere vriendschap heeft met Martin (Barry Keoghan), de tienerzoon van een ex-patiënt. Ze ontmoeten elkaar in het geheim en praten in afgemeten, emotieloze volzinnen. Beiden borrelen niet bepaald over van empathie voor elkaar of voor hun directe omgeving. Ook thuis is het gezinsleven van Steven met zijn vrouw (Nicole Kidman) en twee kinderen aan de vlakke, afstandelijke kant. De vier hebben er een vorm voor gevonden, want niemand protesteert, maar het gezin lijkt een behoorlijk heftige stoornis in het autistische spectrum te hebben.
Dat de ingehouden emoties en onverwerkte trauma’s uiteindelijk op ongecontroleerde wijze naar de oppervlakte komen en alles kapot maken wat ze lief hadden, is het gevolg van de verborgen agenda van de jonge Martin. Hij weet met zijn manipulatieve gedrag achter de schone schijn van het schatrijke gezin te kruipen. Stapje voor stapje legt hij de geheimen en verscholen gevoelens van schuld en pijn bloot. Exact zo bloot als het confronterende kloppende open hart waar Lanthimos ons in de allereerste scène op trakteert en dat achteraf een onsmakelijke voorbode van een enorme bak ellende blijkt te zijn.
Het thema van de status quo-doorbrekende vreemdeling zagen we eerder in bijvoorbeeld TEOREMA van Pier Paolo Pasolini en DE ONTMAAGDING VAN EVA VAN END van Michiel ten Horn. Ook in Lanthimos’ film is het aan de kijker of deze Ander verschijnt in de gestalte van god of duivel. Leidt de komst van Martin tot een dankbare versnelling van een onvermijdbaar proces of zorgt zijn interventie juist voor een onwenselijke afslag? Is het per definitie slecht als je gevoelens niet (goed) uit, of kun je daar best gelukkig en oud mee worden? Martin is net als de biseksuele Terence Stamp in TEOREMA en de Duitse uitwisselingsscholier Veit in DE ONTMAAGDING… niet de aanstichter, maar de katalysator van complexe, ingehouden emoties. Alle drie de films schreeuwen om een filosofische, maatschappelijke en politieke analyse, en eenduidigheid is ver te zoeken. Precies zoals we dat graag hebben bij SN.
Net als in DOGTOOTH, ALPS en THE LOBSTER legt Lanthimos in THE KILLING OF A SACRED DEER familieverhoudingen onder een surrealiserend vergrootglas. Hij zet zijn personages door externe en interne druk zo onder spanning dat de uitzichtloosheid van hun situatie geen andere uitweg biedt dan a bit of the old ultra violence, zoals Anthony Burgess dat zo mooi beschreef in zijn roman A Clockwork Orange over die andere aartsquerulant Alex. In THE KILLING OF A SACRED DEER ligt na het geweld de weg open voor niets anders dan onoverkomelijk verdriet. Geen andere Europese scenarist/regisseur kan zich op dit moment meten aan Lanthimos’ vervreemdende combinatie van zwartgalligheid, satire, bruutheid en verwondering.
Distributeur: De Filmfreak. NL, BE: 29 november. Copyright: Ronald Simons. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende.
