Hoe ver kun je gaan voor een originele zombiefilm? Heel ver, bewijzen de Britse filmmakers en broers Howard J. en Jonathan Ford met hun in Afrika gesitueerde THE DEAD. De opnames waren een hel (zie kader), maar sloegen de toegewijde crew niet uit het veld. Het resultaat: een hypnotiserende roadmovie door een apocalyptisch landschap vol levende doden.
Afrika wordt overspoeld door zombies en het laatste evacuatievliegtuig met VN-medewerkers en Amerikaanse soldaten probeert het continent hals over kop te ontvluchten. Een geïnfecteerde soldaat gooit echter roet in het eten en het vliegtuig stort vlak voor de kust in zee. Lt. Brian Murphy (Rob Freeman) overleeft de crash, spoelt aan op het strand en worstelt zich een weg door de levende doden. Hij probeert een militaire basis honderd kilometer noordwaarts te bereiken. Ondertussen, elders, ontdekt Sgt. Daniel Dembele (Prince David Oseia) dat zijn dorp volledig is uitgeroeid en zet hij alles op alles om zijn vermiste zoon te vinden. Wanneer hun paden elkaar kruisen besluiten Murphy en Dembele dat ze samen meer kans maken dan alleen. Geteisterd door extreme hitte, gebrek aan voedsel en water en de constante dreiging van hapgrage zombies beginnen de mannen aan een hallucinante tocht
De lowbudgetfilm THE DEAD werd grotendeels opgenomen in Ghana en Burkina Faso, in het door oorlog getekende West-Afrika. De rauwe, zonovergoten omgeving levert adembenemende beelden op en leent zich uitstekend voor de overlevingsstrijd van de aan elkaar overgeleverde mannen. Verwacht geen flitsende actie of spannende twists. De gebroeders Ford hechten duidelijk meer waarde aan de esthetiek en sfeer dan aan het verhaal. THE DEAD wordt gekenmerkt door lang opgerekte scènes vol trage, prachtige shots die meer dan eens doen denken aan klassiekers als Sergio Leone’s ONCE UPON A TIME IN THE WEST (1968). De zombies zijn sloom, maar alomtegenwoordig, wat zorgt voor een constant voelbare dreiging.
De focus op de cinematografie en de sfeer gaat niet alleen ten koste van het verhaal. Ook de pogingen tot karakterontwikkeling, diepgang en maatschappelijke relevantie zijn wat aan de zwakke kant. Het gemeenschappelijke gemis van hun gezin wordt aangereikt als emotionele bindende factor tussen de mannen, maar verder dan wat houterige dialogen komen de twee niet. De schokkende beelden van met lijken bezaaide velden en trucks vol bewapende militairen suggereren dat de Fords zich goed realiseren welke gruwelijkheden Afrika kent, maar op enkele oppervlakkige opmerkingen na van Dembele (‘I don’t understand a white man. Your soldiers come with guns to fight us and your doctors come with medicine to save us.’) wordt hier nauwelijks op in gegaan. Ook de spiritueel bedoelde scène waarvoor de Britten een traditionele medicijnman optrommelden, maakt eerder een geforceerde dan een authentieke indruk.
Toch zou het niet terecht zijn THE DEAD hierop af te rekenen. Met hun eigenzinnige stijl hebben de broers Ford een bijzonder fraaie en originele draai weten te geven aan het zombiegenre. De lome, deliriumachtige sfeer is zo sterk dat je de ondraaglijke hitte en uitzichtloosheid haast kunt voelen.
Di: Anchor Bay (import). Copyright Ruben Allersma. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #95, april 2012.
