Horrorliefhebber Jonas Govaerts (WELP, 2014) zette mee de schouders onder een Vlaamse televisiereeks die de liefde voor het horrorgenre ook in de thuisbios moet aanwakkeren. Dat is met TABULA RASA meer dan gelukt.
Het was actrice Veerle Baetens (ook al op de griezeltoer in AU-DELÀ DES MURS, 2016) die vijf jaar geleden een tv-reeks wilde maken over een vrouw met geheugenverlies. Ze vond in Malin-Sarah Gozin, Kaat Beels en Jonas Govaerts het ideale team om het idee vorm te geven. Het resultaat: een negen uur durende psychologische horrorthriller in prime time op de Vlaamse openbare omroep één die zonder blozen naast buitenlandse voorbeelden mag staan. Dat is ook de bedoeling: de Duitse digitale zender ZDF Neo is coproducent en productiemaatschappij Caviar Films loert over de grenzen. Gemiddeld keken de afgelopen weken een miljoen mensen naar TABULA RASA en de kritieken waren goed. In aanloop naar de laatste aflevering was #talularasa trending op Twitter met wilde fantheorieën over de ontknoping.
Het is mooi dat zoveel mensen meeleefden met het hoofdpersonage Mie D’Haeze (Veerle Baetens), een voormalige balletdanseres die na een ernstig auto-ongeluk aan geheugenverlies lijdt. Wanneer de stoppen doorslaan, wordt ze opgenomen in een psychiatrische instelling. Ze blijkt de kroongetuige in de verdwijningszaak van een zekere Thomas De Geest (Jeroen Perceval). Mie zou hem als laatste gezien hebben, maar ze herinnert zich niets meer.
TABULA RASA speelt het bekende gegeven van de onbetrouwbare verteller helemaal uit. Net als de kijker moet Mie op zoek naar de waarheid. Aangezien ze zelf verdachte is in de verdwijningszaak heeft ze daar alle belang bij. Cirkelen rondom haar in de instelling: inspecteur Jacques Wolkers, pyromaan Jan “Vronsky” Peeters en Dr. Mommaerts, haar psychiater. Thuis zit een bontgekleurde familie met een dementerende vader, een zelfzuchtige moeder, een labiele man en ook nog een zus en schoonbroer.
De serie breekt radicaal met de generieke politieseries waar de Vlaamse televisie de voorbije jaren een patent op leek te hebben. TABULA RASA doet alles anders én beter – nog beter dan wegbereiders als CLAN (2012) en BEAU SÉJOUR (2016). De serie is spannend, ambitieus en goed gemaakt. De lat ligt hoog. Het verhaal springt voortdurend tussen heden en verleden – tot die elkaar raken in de laatste aflevering – en er zijn genoeg raadsels om de gemiddelde TWIN PEAKS-fan een tijdje zoet te houden.
Coregisseur Jonas Govaerts is zoals bekend een echte horrorliefhebber. Hij stopte TABULA RASA tjokvol verwijzingen naar onder andere POLTERGEIST, THE EVIL DEAD, THE DARK CRYSTAL en ALICE IN WONDERLAND. Dat is mooi meegenomen voor de fans. Soms stoort het ook: in aflevering zes wordt niet één maar twee keer schaamteloos THE SHINING geciteerd. Dan denk je dat iets minder ook had gekund.
Maar er zit zoveel liefde voor het genre in TABULA RASA dat je de makers veel vergeeft. De scène waarin Mie in een droom haar danspassen als balletdanseres niet meer kan onthouden en verandert in een breekbare, porseleinen pop is van een Dario Argento-achtige schoonheid. Veel effecten zijn old school. CGI kwam er enkel aan te pas als het echt niet anders kon.
De serie doet er alles aan om de aandacht van de kijker vast te houden. Halfweg het seizoen zit een straffe wending die goed is voorbereid. Vanaf dat moment volgen de verrassingen elkaar op in een zich steeds vertakkend scenario waarbij verschillende personages voortdurend van positie wisselen. In de laatste aflevering gaan alle remmen los met een grande finale die alle wetten van de geloofwaardigheid tart. Het is een punt van kritiek: misschien hadden de makers wat meer in hun ideeën kunnen knippen.
Visueel is TABULA RASA on-Vlaams mooi. De begingeneriek heeft internationale allure en verraadt de ambitie die in de reeks zit. Eerder dan te kiezen voor de grauwe en blauwe troosteloosheid die bijvoorbeeld de Scandinavische reeksen kenmerkt, baadt TABULA RASA in felle kleuren en patronen die aan een doolhof doen denken. Terugkerend motief is de zandstorm die Mie’s geheugenverlies symboliseert. Tijdloos is de serie ook met haast griezelige kastelen en een psychiatrische instelling die toch echt niet van deze tijd kan zijn. Ik moest vaak aan films uit het giallo-genre van de jaren zeventig en tachtig denken: grillige verhaallijn, woeste symboliek, uitzinnige sfeer. En Vlaams!
Distributie: ZDF Enterprises. Release op dvd: 19 december 2017. Copyright Hans Dewijngaert. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 18 december 2017.
