Elseworlds is het zijspoortje van DC Comics waarop de stripuitgever non-canon ‘wat als?’-verhalen publiceert. Red Son van Mark Millar is het alternatieve oorsprongsverhaal van Superman, waarin de kleine Kal-El eind jaren dertig niet in de VS neerstort, maar in de Sovjet Unie. Een fascinerend uitgangspunt, dat door Millar uitgewerkt werd tot een prijzenwinnend epiek.
De animatie-afdeling van Warner Brothers produceert sinds 2007 succesvolle straight-to-video adaptaties van DC verhaallijnen. In principe vormt de DC Animated Movie Universe een doorlopende verhaallijn, maar de studio permiteert zich af en toe uitstapjes naar opzichzelfstaande Elseworlds titels. Eerder verscheen bijvoorbeeld al BATMAN: GOTHAM BY GASLIGHT (waarin een 19e eeuwse Batman het opneemt tegen Jack The Ripper), en nu dan SUPERMAN: RED SON. De vraag is echter of de strip, met zijn generaties overspannende, complexe verhaal, waar geopolitieke verwikkelingen hand in hand gaan met stevig persoonlijk drama, zich leent voor een voor zes-jaar-en-ouder geschikte tekenfilmbewerking van krap tachtig minuten.
Sovjet superwapen
Tijdens zijn jeugd in het naoorlogse Oekraïne houdt de jonge Kal-El in eerste instantie zijn ontluikende superkrachten verborgen. Hij wordt vaak gepest, maar weigert zijn ware aard te tonen. Tien jaar later, en we zien een volwassen Superman (Jason Isaacs) die al zijn kunnen inzet voor grote leider Stalin en diens gedroomde arbeidersparadijs. De VS probeert krampachtig zijn invloedssfeer te behouden, maar kan weinig inbrengen tegen het almachtige Sovjet superwapen. Ten einde raad wendt President Eisenhower zich tot topwetenschapper Lex Luthor (Dietrich Bader) om het tij te keren. Deze probeert vervolgens op allerhande manieren een tegenwicht te bedenken, inclusief een gekloonde ‘Superior Man’.
Luthors vrouw Lois Lane (Amy Acker) heeft echter een subtielere aanpak voor ogen: zij toont Superman dat Stalin de schaduwkant van zijn regime nauwkeurig verborgen heeft gehouden voor hem. Een woedende Superman neemt de macht over en zet alles op alles om een echt paradijs te maken van de Sovjet Unie en, als het even kan, de rest van de wereld. Dat lukt wonderwel, en wat wij kennen als het vrije westen vervalt in een steeds kleiner wordende enclave waar economisch verval en sociale onrust de dienst uitmaken. Superman zelf begint echter een steeds groter godcomplex te ontwikkelen en raakt langszaam maar zeker zijn grip op aardse normen en waarden kwijt.
Russische Batman
Zoals gezegd, behoorlijk wijds en gelaagd allemaal. En dat is nog voor dat DC boegbeelden Batman, Wonder Woman, Green Lantern en schurk Brainiac hun intrede maken. Millar neemt in zijn oorspronkelijke verhaal de tijd om hun aanwezigheid te valideren. Elke grote naam krijgt een interessante alternatieve draai aan zijn of haar achtergrond en motivatie mee, met een Russische Batman (inclusief berenmuts) als blikvanger. In de film is echter geen ruimte voor nuances en grijstinten, met als gevolg dat hun betrokkenheid enigszins uit de lucht komt vallen. Ook het verloop van Superman’s eigen morele verval en zijn onvermijdelijke verlossing gaat met horten en stoten.
Superman als personage is zo’n onfeilbare alleskunner dat je als schrijver die ruimte echt nodig hebt om hem interessant te maken. Neem je dat weg, dan blijft er een ongeloofwaardige, eendimensionale braverik over. Dat hadden ze bij DC na bijna tachtig jaar Superman-strips intussen wel door moeten hebben. Nu hoeft een bewerking niet compleet trouw te zijn aan het boek, de kunst is om er een verfilmbaar verhaal uit te distilleren. De makers van RED SON hebben echter simpelweg met de botte bijl elementen weg lopen hakken om de boel tot speelfilmlengte te reduceren. En dat is zonde, want deze unieke variatie op een klassieke superheld verdient meer toewijding. De geforceerde mix van volwassen bronmateriaal met de toon van een kinderfilm schuurt, en het is dan ook onduidelijk voor wie deze film precies bedoelt is. Fans van het boek zullen klagen over de omissies en het verbasterde einde, en de jeugdige tekenfilmliefhebber geeft zeer waarschijnlijk te weinig om de omgekeerde-wereld-setting om niet afgeleid te raken door de goedkope animatie, en vervolgens door te klikken naar iets beters.
Distributie: Warner Brothers. Release NL: 25 maart 2020. Copyright: Daan Snouck Hurgronje. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 9 juni 2020.
