We winden er geen doekjes om: REPO MAN is cult cinema in volle glorie. Bij het verschijnen in 1984 was direct duidelijk dat de alternatieve road movie annex sciencefictionkomedie van de Britse schrijver en regisseur Alex Cox meer te bieden had dan een wild achtervolgingsverhaal. Cox pakte uit met een absurde, kritische spiegel van zijn tijd.
REPO MAN is één van de toonaangevende cultfilms van de jaren tachtig. Een icoon van low budget cinema waarin de artistieke visie, creativiteit en het enthousiasme de beschikbare financiële middelen vele malen overstijgen. Cox presenteerde een tijdsdocument dat op satirische wijze kanttekeningen zet bij de uitwassen van religie, de steeds verder vercommercialiseerde consumptiemaatschappij en de Koude Oorlogsparanoia onder Ronald Reagan. Verwacht echter geen politiek pamflet: Cox doorspekte zijn debuutfilm met een forse dosis nihilistische satire, wilde complottheorieën en een surrealistische sfeer tegen de achtergrond van de nadagen van de punk. En dat alles met een welgemeende knipoog.
Cox overschreed in 1984 met zijn sleeper hit moeiteloos genregrenzen en doet dat, zoals nu blijkt, ook met de grenzen van tijd. Met het verschijnen van de Masters of Cinema blu-ray editie van REPO MAN op het Eureka-label kunnen Cox en zijn volgelingen de handjes dichtknijpen. REPO MAN heeft de tand des tijds op meer dan waardige wijze doorstaan en geen millimeter aan kracht ingeboet.
Emilio Estevez is Otto, een jonge punkrocker uit Los Angeles zonder toekomstperspectief. Tot de dag dat hij de geroutineerde REPO MAN Bud (Harry Dean Stanton) tegen het lijf loopt. Bud werkt voor de ‘Helping Hand Acceptance Corporation’, een bedrijf dat ervoor zorgt dat niet afbetaalde auto’s worden onteigend en terugkeren naar de leverancier. Otto laat zich overhalen en wordt de protegé van de straatwijze Bud. Wanneer de twee voor een beloning van 20.000 dollar de jacht inzetten op een klassieke Chevrolet Malibu, blijken er twee flinke adders onder het gras te zitten. In de kofferbak liggen vier dode lichamen van buitenaardse wezens. Daarnaast heeft een rivaliserende repo-eenheid uit Mexico eveneens de jacht op de Chevrolet geopend. Die Chevrolet koerst ondertussen door Los Angeles met aan het stuur de geflipte wetenschapper J. Frank Parnell (Fox Harris), die de buitenaarde wezens heeft gestolen uit het Los Alamos National Laboratory en door de straling van de lijken met de minuut waanzinniger wordt.
REPO MAN kon in 1984 rekenen op lovende kritieken. Cox maakte meteen naam als underground filmmaker en bevestigde die reputatie twee jaar later met de rauwe biopic SID AND NANCY (1985), over het roemruchte leven van Sex Pistols bassist Sid Vicious en zijn ‘lieftallige’ eega Nancy Spungen. Met zijn hang naar het anarchisme en het revolutionaire van het punkdom trok Cox de grens voor Hollywood. Daar hoorde de vaandeldrager van cult en trash niet thuis. Cox creëerde zijn eigen wereld; de wereld van de vrije jongens, de rebellen van het doek. Zoals Hopper en Fonda in EASY RIDER(1969) en James Taylor en Dennis Wilson in TWO-LANE BLACKTOP; dat waren de road movies die Cox inspireerden toen hij REPO MAN leven in blies. REPO MAN stond op papier als een volbloed road movie. Bud en Otto zouden vanuit Los Angeles naar New Mexico koersen. Budgettaire restricties maakten dat Cox op de straten van L.A bleef. Die beperkte financiële middelen waren voor Cox geen reden om zich er met een Jantje van Leiden van af te maken. Integendeel, Cox levert een stevig staaltje schrijfkunst en regie en verzekerde zich van een uitstekend ensemble acteurs, de schone cameravoering van de Nederlandse cameraman Robby Müller en een brullende soundtrack. Die zorg is ook uitgegaan naar de Eureka Masters of Cinema blu-ray. De transfer van 35 mm naar blu-ray is vlekkeloos en zet de eerder verschenen dvd in de schaduw. Voor het geluid is gekozen voor een gulden middenweg waarbij de originele mono soundtrack is opgepoetst door een DTS-HD Master Audio 2.0 track. Een goede zaak. De soundtrack van de film geniet immers een eigen cultstatus. De coole score van Steven Hufsteter en Humberto Larriva (de latere Tito Larriva, van Robert Rodriguez faam) wordt aangevuld met een tracklist van beukende punk, new wave en rock songs van onder anderen Iggy Pop, The Circle Jerks, Suicidal Tendencies en Black Flag, maar bevat ook zoetgevooisde bijdragen van Louis Armstrong en The Andrew Sisters. De muziek en geluidseffecten zijn op de blu-ray overigens ook te beluisteren op een aparte track.
Alex Cox had voor de rol van Bud aanvankelijk Dennis Hopper op het oog. Probleem was alleen dat Hopper op dat moment, subtiel gezegd, nogal ontspoord gedrag vertoonde. Gedrag dat hij twee jaar later als Frank Booth onder hoede van David Lynch de vrije loop kon laten in BLUE VELVET (1986). De rol van Bud ging daarom naar veteraan Harry Dean Stanton. Stanton schitterde in 1984 ook in PARIS, TEXAS van Wim Wenders, dat evenals REPO MAN werd gefilmd door Robby Müller. De inmiddels 85-jarige Stanton keert op de blu-ray terug in de extra’s voor een prachtig, maar wel wat onsamenhangend interview onder de noemer ‘Harry Zen Stanton’. Stanton lijkt vragen over de film te ontwijken en gaat meer in op zijn eigen zweverige levensfilosofie. Een curieus extraatje, dat dan wel weer past in de tegendraadse wereld van Cox. Voor de rol van Otto klopte Cox aan bij Emilio Estevez. De tweeëntwintigjarige acteur was vier jaar eerder in de voetsporen getreden van zijn vader Martin Sheen (echte naam Ramon Estevez). Otto in REPO MAN was zijn eerste hoofdrol. De doorbraak bij het grote publiek kwam het jaar daarop toen Estevez opdook in een ander icoon van zijn tijd, THE BREAKFAST CLUB. Maar eerlijk is eerlijk, het optreden in REPO MAN was beter en vooral leuker. Cox trok daarnaast twee flinke troefkaarten tevoorschijn met de casting van karakteracteur Tracey Walter en B-film acteur Fox Harris. Walter steelt de show als de geflipte Miller, die weigert auto te rijden (’the more your drive, the less intelligent you are’). Hij wordt door Cox voorzien van een reeks onvergetelijke verbale uitspattingen, waaronder een filosofische uitwijding over het mechanisme van toeval dat alles in het leven naar zijn hand zet en een aanval op John Wayne (‘John Wayne was a fag’). De in 1988 overleden Harris steekt met zijn vertolking van de steeds maffer wordende wetenschapper J. Frank Parnell zijn collega’s naar de kroon en vindt een prachtig evenwicht tussen schmieren, overacteren en perfecte timing.
De blu-ray van Eureka pakt uit met een flink pakket aan extra’s, waaronder de illustere televisieversie van de film. REPO MAN bleek voor televisie te pittig en Cox nam zelf de hermontage voor zijn rekening. Hij verving daarbij op hilarische wijze al te krachtig taalgebruik. Zo werd ‘Fuck you, motherfucker’ aangepast tot ‘Flip you, melon farmer.’ Wat de tv-versie vooral interessant maakt is dat Cox beeldmateriaal terugbracht dat in de bioscoopversie niet te zien was, waaronder een scène waarin Bud een telefooncel te lijf gaat. Voor degenen die niet de hele tv-versie willen bekijken neemt Cox onder het kopje ‘The missing scenes’ de bewuste scènes even apart. Hij maakt er geen droge opeenvolging van beelden van. Cox bespreekt de scènes met Sam Cohen, uitvinder van de neutronenbom en groot fan van de film, en acteur Fox Harris, die zijn licht over de beelden laat schijnen – in character als J. Frank Parnell. Voor wie nog dieper in de materie wil duiken verzorgden Alex Cox, uitvoerend producent Michael Nesmith, casting director Victoria Thomas en spelers Sy Richardson, Zander Scloss en Del Zamora een onderhoudend audiocommentaar. Meer achtergrondinfo is er in de ruim tien minuten durende introductie door Alex Cox, het ronde tafelgesprek in ‘Repossessed’ en The repo code, een boekje dat Cox speciaal voor deze uitgave maakte. Het boekje oogt als een productiedagboek met schetsen, een stripverhaal dat aan de basis van de film stond en scans van het een budgettair overzicht en het originele voorstel waarmee Cox de boer opging Beter dan dit kan het niet worden. REPO MAN wordt met deze uitgave op alle fronten eer aan gedaan. Voor de fans is het een waardig eerbetoon, voor niet-kenners van de film een prachtige gelegenheid kennis te maken met een stuk cult cinema pur sang. Op de valreep nog twee dingen:
1 – Inderdaad, buiten Otto hebben alle repo men in de film namen van Amerikaanse biermerken.
2- Het halfzachte REPO MEN uit 2010 is géén remake REPO MAN. Alleen de gedachte is al vloeken in de kerk.
Di: Eureka. Copyright Constant Hoogenbosch. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #95, april 2012.
