MASTER, het speelfilmdebuut van de Amerikaanse scenarist/regisseur Mariama Diallo, barst overduidelijk van de ambitie. Dat ze goed naar het werk van Jordan Peele heeft gekeken valt ook niet te ontkennen, maar haar mix van een bijtende satire op witte wokeness, klassieke folk horror en sociaal drama gaat zoveel kanten op dat een echte voltreffer uitblijft.
Na het succes van HEREDITARY gaf regisseur Ari Aster ruiterlijk toe dat hij pas in een later stadium het horrorelement aan zijn film had toegevoegd. Horror viel makkelijker te financieren dan een loodzwaar familiedrama en het pitchen van de film werd zo ook eenvoudiger. Na het zien van Mariama Diallo’s debuut MASTER is dit ook de eerste gedachte die je bekruipt. De trailer verkoopt de film als pure horror, maar dat is hij niet. Althans, niet in de traditionele zin.
Goed, de soundtrack is vanaf de eerste seconde al sinister en het gekras van kraaien belooft ook al niet veel goeds. Welkom op Ancaster, een Ivy League (da’s Amerikaans voor kakkineuze) universiteit in de buurt van Boston. We leven echter in 2022, een tijd waarin je nergens meer om inclusiviteit en diversiteit heenkunt, en Ancaster lijkt daarin het voortouw te nemen. We volgen het leven op de universiteit door de ogen van drie Afro-Amerikaanse vrouwen: Hoogleraar Liv Beckman, die zowel in haar colleges als in het openbare leven de meest fervente voorvechter is van inclusiviteit, Gail Bishop, de eerste zwarte Master (studentendecaan) op Ancaster, en Jasmine Moore, eerstejaarsstudente.
Via Jasmine laat Diallo de kijker vrij snel weten dat het op die progressieve campus niet helemaal pluis is. De kamer die ze betrekt is het toneel geweest van meerdere ‘ongelukken’ en zelfmoorden, die allemaal worden toegeschreven aan de rondwarende geest van Margaret Millett, een vermeende heks die eeuwen geleden op het terrein werd opgehangen. Vanzelfsprekend duurt het niet lang voordat zowel Jasmine als Gail griezelige fenomenen voor de kiezen krijgen. Spookt het echt op Ancaster of zijn ze het slachtoffer van gaslighting in de originele zin van het woord en zet een kwaadwillend persoon al dat engs in scène?
Diallo heeft die plotlijn nog maar nauwelijk in de verf gezet als ze besluit de horror te laten voor wat het is en de focus te leggen op satire en sociaal drama. Vanaf dat punt wordt MASTER behoorlijk onevenwichtig en heb je geen idee meer naar wat voor soort film je aan het kijken bent. Het levert hier en daar sterke scènes op, zoals het moment waarop nota bene Jasmine weigert Livs theorie over te nemen dat de klassieke roman The Scarlet Letter eigenlijk over racisme gaat, terwijl haar leliewitte klasgenootjes braaf allerlei ingestudeerde woke-platitudes kunnen oplepelen. Maar als bij het ingaan van de derde akte voor iedereen kristalhelder is geworden wat Diallo’s kritische punten zijn, lijkt ze zich te herinneren dat er ook nog iets aan die horror gedaan moet worden. Zo weet ze er zelfs een vrij directe SUSPIRIA-referentie in te fietsen tussen de dramatische bedrijven door. Een effectieve horrorscène die uiteindelijk weinig toevoegt aan het geheel.
Alle plotlijnen gaan tegen het einde met een warrige rotgang door elkaar lopen en we krijgen ook nog een abrupte en vrij perverse plotwending geserveerd, waarbij ik gelijk moest denken aan IMITATION OF LIFE van Douglas Sirk. Ook die filmtitel lijkt als inspiratie te zijn gebruikt voor de belangrijkste boodschap van de film: echt inclusief zal het allemaal nooit worden in deze wereld, tenzij je jezelf voor de gek houdt. Maar die plottwist is wel dusdanig sterk dat je je afvraagt waarom Diallo die niet meer als climax voor een stabiele rode plotdraad heeft gebruikt, zodat zelfs het vrij ridicule horrorelement een behoorlijke plek had kunnen krijgen. Laten we het op een beginnerseuvel houden. Want Diallo laat wel zien dat ze dusdanig veel in haar eigen mars heeft, dat leentjebuur spelen bij de mars van Jordan Peele in de toekomst echt niet meer nodig zou hoeven zijn.
Distributeur: Amazon Prime. Copyright: Vincent Hoberg. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 22 maart 2022.
