Pattinson, Cronenberg, DeLillo; het is een intrigerende combinatie. Wat doet een tieneridool annex glittervampier in een film van de meester van de body-horror? En dat dan ook nog eens in de verfilming van een postmodernistische roman?
De drie blijken in COSMOPOLIS onverwacht goed bij elkaar te passen. Het oppervlakkige en ongeïnteresseerde imago van Pattinson (TWILIGHT) en zijn al-dan-niet-verdiende rijkdom, maken hem uitermate geschikt voor de vertolking van de achtentwintigjarige multimiljonair Eric Packer, immens rijk geworden met financiële speculaties. Packer wil naar de kapper. Een specifieke kapper, welteverstaan. Dit is de aanleiding tot een odyssee in zijn witte limousine door het chaotische Manhattan. De president is in de stad, mensen die graag met ratten zwaaien protesteren op straat, en dan is er ook nog de doodsbedreiging aan het adres van Packer.
De bijdrage van Cronenberg zit hem vooral in de geleidelijke afbraak van zekerheden en hygiëne. Packer begint de dag in een strak pak en een glimmende stretch, maar dat duurt niet lang. Hij verliest kledingstukken, zijn limousine is aan het einde van de film zowel van binnen als van buiten flink bevuild en zijn fortuin is ook niet heel stabiel. Personages maken voortdurend opmerkingen over hoe iets ruikt of stinkt. De vlezigheid van alles – of het nu gaat om seks, geweld of een doktersonderzoek – is ouderwets Cronenbergiaans. Ook het feit dat Packer juist opleeft wanneer alles om hem heen uiteenvalt, komt niet als een verrassing, al gaat zijn dorst naar vernietiging wel erg ver.
Dan nog DeLillo. De dialogen zijn (vrijwel) letterlijk uit het boek overgenomen, en zorgen voor een surreële sfeer. Iedereen spreekt te pas en te onpas in de wij-vorm, vragen worden statements (‘The situation is what’). Bovendien analyseren de personages niet alleen waarom een ander iets zegt, maar ook waarom ze zelf iets hebben gezegd of gevraagd. De dialogen werken beter in filmvorm dan geschreven: je krijgt geen tijd om ze te analyseren of terug te lezen op zoek naar een betekenis die er wellicht niet eens is, maar ze hebben wel een hypnotiserend effect.
TDat alles klinkt misschien wat abstract. Het is dan ook een vreemde, abstracte film die zich grotendeels afspeelt in de stretch, waar de wereld alleen gefilterd binnenkomt. De film voelt ook gefilterd: het acteerwerk is vlak (op het zweterige overacteren van Paul Giamatti in de laatste twintig minuten na), de cinematografie is groezelig, de gesprekken zijn recursief. Het valt te betwijfelen of er in de oneliners over het kapitalisme diepe wijsheden verborgen zitten, maar een unieke ervaring is COSMOPOLIS in ieder geval.
Distributie: Entertainment One. Release BE: 30 mei, NL: 7 juni 2011. Copyright: Hedwig van Driel. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 6 juni 2011.
