Japanse animators hebben iets met Europa. In het werk van Hayao Miyazaki zitten geregeld verwijzingen naar een geromantiseerd eind 19de-eeuws, vroeg 20ste-eeuws Europa (zie o.a. CASTLE OF CAGLIOSTRO, PORCO ROSSO en HOWL’S MOVING CASTLE) en een paar jaar geleden werd zelfs het Dagboek van Anne Frank door de Japanners tot anime bewerkt. LE CHEVALIER D’EON spant in het genre van land- en tijdgrenzen overschrijdende anime echter de kroon.
De titelheld is een jonge edelman in dienst van Louis XV, de koning die in het midden van de 18de-eeuw over Frankrijk regeerde, zeg maar de paar decennia voor de Franse Revolutie van 1789. Wanneer het lichaam van D’Eon’s zuster Lia op zekere dag in een doodskist uit de Seine wordt opgevist, is dat het begin van een avontuur dat door de makers breed zal worden uitgemeten. Want LE CHEVALIER D’EON is geen voor de bioscoop bestemde anime, maar een 24-delige tv-serie die in het land van oorsprong nog niet ten einde is, en door het Amerikaanse AD Vision uiteindelijk op zes dvd’s zal worden uitgebracht. De eerste schijf, LIVRE 1: PSALM OF VENGEANCE, bevat met aflevering 1 t/m 4 al voldoende stof voor twee complete bioscoopfilms.
Als anime iets van de (westerse?) kijker vraagt is het geduld en de bereidheid je onder te dompelen in een grillige mythologie waarin allerlei schijnbaar onverenigbare elementen zijn samengebracht. Die anything-goes-mentaliteit kenmerkt ook het veelgelaagde, ambitieuze scenario van deze tv-serie. Niet voor niks heet het op de verpakking: ‘History meets horror. Fantasy meets mystery.’
Het gaat in LE CHEVALIER D’EON niet alleen om D’Eons verbeten speurtocht naar de moordenaars van zijn zuster, maar ook om het grotere verhaal van machtige edelen die de stabiliteit van de Franse staat proberen te ondermijnen. Naast vele bestaande historische figuren komen we zombies tegen en een koningin die regelmatig een pratende schedel raadpleegt. En terwijl het historische decor, inclusief politieke troebelen, aan de werkelijkheid is ontleend, zijn de magiërs die mensen middels een mysterieus brandmerk in gargoyles (zeg maar zombies) veranderen weer pure fantasie. Ook merkwaardig: wanneer D’Eon in het nauw wordt gedreven, neemt de geest van zijn zuster bezit van zijn lichaam en verandert hij van man in (een veel stoerdere) vrouw. Dat de dode zuster zich aldus manifesteert heeft dan weer te maken met het feit dat haar moordenaars haar lichaam hebben volgespoten met kwikzilver, waardoor het niet kan ontbinden en volgens de regels van de kerk boven de grond moet blijven staan. Over de kerk gesproken: LE CHEVALIER D’EON put ook rijkelijk uit de bijbelse mythologie.
Inderdaad, anything goes. Op aan anime gewijde websites worden het tekenwerk en de animatie over het algemeen geroemd, maar wie alleen vertrouwd is met het veel verfijnder werk van Miyazaki, Oshii, Takahata, Kon en Otomo zal constateren dat de serie op artistiek en technisch vlak ver achter blijft bij de prestaties van genoemde grootheden. 18de- eeuws Parijs moet het doen met schematisch weergegeven architectuur in troebele of juist mierzoete waterverfkleuren, de personages bewegen houteriger dan we gewend zijn en de 3D-animatie die ons door de paleiszalen van Versailles voert, is lelijk en overbodig.
Aan de andere kant: een 24-delige tv-serie is natuurlijk andere koek dan een bioscoopfilm en de zorg die aan het verhaal is besteed vergoedt veel. Ook zeer verzorgd is de dvd-uitgave zelf. In een twintig pagina’s tellend boekje worden sleutelbegrippen uit de serie en de relaties tussen de verschillende personages verduidelijkt. Ook lezen we hier een interview met superviserend schrijver Yasuyuki Muto, van wie verder het eerste deel van een (niet voor de serie bestemd) feuilleton in scriptvorm is opgenomen. Nog informatiever is een aan de schijf zelf toegevoegde extra, waarin de hoofdrolspelers uit de serie worden beschreven in relatie tot hun werkelijke historische context.
De grootste verrassing is dat D’Eon (voluit: Charles-Geneviève-Louis-Auguste-André-Timothée Éon de Beaumont) echt heeft bestaan. De chevalier was inderdaad een spion voor de Franse koning die zich voor een missie in Rusland vermomde als vrouw. Na zijn terugkeer beweerde D’Eon ook echt een vrouw te zijn en eiste als zodanig officieel erkend te worden. Hij kreeg zijn zin. De geslachtsverandering werd bij koninklijk besluit goedgekeurd en de ridder mocht op koninklijke kosten zijn garderobe vernieuwen. Pas bij zijn dood in 1810 (D’Eon werd 81 jaar) werd vastgesteld dat de excentrieke avonturierster toch al die tijd een man was geweest.
In de serie is dat intrigerende gegeven weliswaar ingenieus aangepast – D’Eon’s geslachtsverandering wordt immers voorgesteld als een vorm van bezetenheid – het is toch jammer dat de makers het niet hebben aangedurfd dichter bij de feiten te blijven. Het zou de nu alleen wat meisjesachtig getekende, maar verder eendimensionale hoofdpersoon net iets meer kleur hebben gegeven. Maar waarschijnlijk was een ingebeelde transseksueel als held net een bonsaiboompje te ver voor het Japanse anime-publiek. En eerlijk is eerlijk: ook bij Disney en Dreamworks, en zelfs bij het toch tamelijk losbollige Aardman, zijn we zo’n seksueel ambivalent personage nog niet tegengekomen.
Extra’s ***
Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #74, zomer 2007.
