Aan striptekenaar Frank Miller komt de eer toe Batman in de jaren tachtig grondig te hebben gerestyled. Waar Miller vooral mee afrekende was het lullige imago van de held, een erfenis van de immens populaire tv-serie uit de jaren zestig.
Met zijn bikkelharde nihilistische aanpak gaf de tekenaar de stoot tot een nationale Batman-revival die met de films van Tim Burton een wereldwijd vervolg kreeg. Ook Burtons BATMAN verschilde hemelsbreed van de vorige versies, al ging de caped crusader niet zo extreem te keer als bij Miller. Toch was één ding duidelijk: Batman zou nooit meer de oude worden. De tragiek van de man die tegen een kil grote-stadsdecor zijn eenzame en verbitterde strijd voert met de onderwereld was een vast onderdeel geworden van de Bat-mythe.
BATMAN: MASK OF THE PHANTASM (hier uitgebracht als BATMAN EN DE GEEST) is het bioscoopvervolg op een tekenfilmserie die sinds 1992 door het Fox-network op de Amerikaanse tv wordt uitgezonden. Ook in deze nieuwe gedaante blijkt Batman een sombermans van het zuiverste water. En met reden: zijn vriendin heeft hem verlaten en de autoriteiten volgen zijn verrichtingen eerder met argwaan dan met enthousiasme. Daar komt nog eens bij dat Batman wordt beschuldigd van een slachtpartij onder de gangsters van Gotham City, in werkelijkheid uitgevoerd door een eveneens gemaskerde wreker. Met de terugkeer van zijn oude geliefde Andrea Beaumont en het onverwachte opduiken van Batman’s oude vijand The Joker wordt het er allemaal niet eenvoudiger op.
Is deze getekende Batman inhoudelijk een amalgaam van het werk van Miller, Burton en de oorspronkelijke strips van Bob Kane, qua vorm deden de makers hun inspiratie op bij de Supermantekenfilmpjes van Max Fleischer uit de jaren veertig. Het leeuwendeel van het animatiewerk werd uitbesteed aan studio’s in Korea en Japan en ook dat heeft zijn sporen achtergelaten: de beelden zijn kaal en gestileerd en de bewegingen houteriger dan in de gemiddelde Disney-film. Overigens went dat snel; de economische stijl is krachtig en wordt consequent doorgevoerd.
Zo simpel als het tekenwerk is (of lijkt), zo ongewoon complex zijn de met volwassen emoties toegeruste personages. Verrassend genoeg is het niet één al actie in BATMAN: MASK OF THE PHANTASM, maar wordt er juist veel plaats ingeruimd voor de gedoemde romance tussen Batman en Andrea. Het slotbeeld, waarin we de vleermuisman eenzaam op het dak van een wolkenkrabber aantreffen, is dan ook meer dan een gratuit sfeervol plaatje. BATMAN: MASK OF THE PHANTASM mag zich met recht een ‘volwassen tekenfilm’ noemen. In al zijn ogenschijnlijke eenvoud bevalt hij me zelfs beter dan zijn live-action tegenhangers.
Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Oorspronkelijk gepubliceerd in Schokkend Nieuws #13, juni 1994.
