Monsters komen voort uit archaïsche mythes en symboliseren vaak aspecten van de menselijke natuur. Klassieke filmmonsters als zombies, vampiers en weervolven hebben over representatie niks te klagen, in ANTLERS is de onderbelichte wendigo aan de beurt.
De uitgestrekte bossen en bergen van noordwest Amerika zijn even betoverend als angstaanjagend. Het is waar de natuur de kolonisatie door de mens min of meer een halt toe riep, eeuwenlang de rand van de beschaving. “Als je lang genoeg de afgrond in kijkt, zal de afgrond jou in kijken” zei Nietzsche ooit. Het is dan ook niet moeilijk voor te stellen hoe deze omgeving invloed had op de menselijke psyche en bron was voor vele spookverhalen. Bij de Europese kolonisten, maar vooral bij de oorspronkelijke bewoners, die tenslotte al veel langer in het onherbergzame gebied vertoefden. De wendigo mythe is een van de oudste native american mythes uit die regio. Het wezen staat symbool voor onstilbare honger en hebzucht.
De Amerikaanse schrijver-regisseur Scott Cooper vertoont in zijn werk een voorliefde voor de schaduwkant van de moderne Verenigde Staten en het doorprikken van de geidoliseerde, gladgestreken Americana mythologie. Met films als CRAZY HEART (2009), OUT OF THE FURNACE (2013) en HOSTILES (2017) belicht hij de harde realiteit achter de gemythologiseerde pijlers van The American Dream. Dit waren echter realistische mainstream drama’s, ANTLERS is zijn eerste volbloed horrorfilm.
Een door de tijd ingehaald, afgelegen stadje in Oregon is gehavend door jaren van werkloosheid, leegloop, armoede en de opioidcrisis. Lokale lerares Julia Meadows (Keri Russel) probeert haar lagereschoolklasje hoopvol te inspireren, maar de deplorabele staat van de gemeenschap heeft ondertussen ook diepe sporen achtergelaten op de volgende generatie. Het lijkt vechten tegen de bierkaai. Ondertussen probeert haar broer, sheriff Paul Maedows (Jessie Plemons) nog enige vorm van sociale cohesie te bewerkstelligen, maar ook hij kan de heersende uitzichtloosheid nauwelijks meer ontkennen. Leuk detail is dat de film gefilmd is in het plaatsje Hope, British Columbia. Hier werd veertig jaar geleden FIRST BLOOD (Ted Kotcheff, 1982) opgenomen; ook al een film waar de zogenaamde beschaving op zijn plek gezet wordt door een ogenschijnlijk onverslaanbaar wezen.
Julia voelt ondertussen haar grip op de kinderen weg glippen, in het bijzonder in het geval van de iele Lucas Weaver (Jeremy T. Thomas). De thuissituatie van dit introverte onderdeurtje is een publiek geheim (moeder overleden, vader een werkloze junkie), hij wordt op school vaak gepest en tekent aan een stuk door de meest gruwelijke taferelen in zijn schrift. Julia vermoedt een klassiek gevalletje psychopaat-in-wording en kaart zijn situatie aan. Door een uitgebeend zorgstelsel kan de school echter weinig meer doen dan eens gaan praten met de vader. Als de directrice op huisbezoek gaat, blijkt al snel dat Lucas’ aberrante gedrag een hele andere oorzaak heeft.
Met een setting als deze valt ANTLERS zeker onder de recente socio-horror golf te scharen, maar de boodschap ligt er minder dik bovenop dan bij bijvoorbeeld Jordan Peeles GET OUT (2017). Het verhaal mag dan gebaseerd zijn op oude legendes van een onderdrukt en uitgemoord volk, de film is beslist geen eenduidig politiek pamflet. Cooper liet in zijn eerdere werk de boodschap nog wel eens teveel het verhaal bepalen, maar hier is het gelukkig allemaal wat subtieler. Natuurlijk is de wendigo hier een metafoor voor de buitensporige menselijke inhaligheid die de regio kenmerkt (mijnbouw, olie, bosbouw, jacht, etc.), maar het wezen blijft bovenal een behoorlijk lugubere boeman. De regisseur, ongetwijfeld aangemoedigd door producer en genremeester Guillermo del Toro, houdt de focus op het menselijke drama, en laat zijn monster pas in de derde akte van de riem. En zelfs dan krijgen we hoofdzakelijk slechts details te zien en wordt er nog een hoop gesuggereerd. Hierdoor komen de paar goed geplaatste money shots en jumpscares des te beter aan.
ANTLERS zal lang niet elke horrorliefhebber kunnen bekoren. Hoewel de vakkundig opgebouwde spanningsboog, de melancholische mooifilmerij en het kitchen sink realisme samen een gedegen geheel vormen, is de film verder geen hoogvlieger in het genre. Daarvoor mist het script net even dat scheutje extra, en grijpt Cooper net een of twee keer teveel terug op genre-cliché’s. Maar zie het als een stijlvolle laagvlieger met een strakke speelduur en een lekker kil einde, en je kan er weinig een buil aan vallen.
Distributie: Disney. Release NL/BE 28 oktober 2021. Copyright: Daan Snouck Hurgronje. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende.
