Hoe traditioneel het genre ook is: zelfs de western is aan veranderingen onderhevig. Het sombere HOSTILES met Christian Bale is onderdeel van die ontwikkeling.
Nadat Clint Eastwood het genre demythologiseerde met UNFORGIVEN (1992), volgden meer westerns die braken met het valse heroïsme en het traditionele cowboys vs. indians-verhaaltje. TRUE GRIT (The Coen Brothers, 2010), MEEK’S CUTOFF (Kelly Reichardt, 2010) en THE HOMESMAN (Tommy Lee Jones, 2014) onderzochten de positie van vrouwen in het wilde westen. BRIMSTONE (Martin Koolhoven, 2016) deed dat ook, maar vanuit een inktzwarte visie op de repressieve en gewelddadige rol van het geloof in die periode. In DJANGO UNCHAINED (2012) en, vooral, THE HATEFUL EIGHT (2015) ontmaskerde Quentin Tarantino de Amerikaanse stichtingsmythe als een die voornamelijk gestoeld is op slavernij en haat. THE REVENANT (Alejandro Iñárritu, 2015) had uiteindelijk alleen dát nog maar te bieden: bloed en honger en kou; geweld en lijden. Het beeld van wat ooit, met de belofte van avontuur, het ‘wilde westen’ werd genoemd, is volledig gekanteld: het was een verschrikkelijke tijd.
HOSTILES speelt zich af in 1892 en Christian Bale speelt in de film de rol van kapitein Joseph J. Blocker. Zoals zijn naam al suggereert is Blocker een geharde beroepsmilitair die bevelen opvolgt en een onverbiddelijke haat koestert jegens indianen. Hij verzamelde, zo vernemen we ergens in het begin, tijdens het bloedbad bij Wounded Knee ‘meer scalps dan Sitting Bull’. Regisseur Scott Cooper zorgt er met een gruwelijke openingsscène voor dat de kijker die indianenhaat ook met hem kan meevoelen. Wanneer Blocker de opdracht krijgt een oud Cheyenne-opperhoofd naar zijn laatste rustplaats te begeleiden, protesteert hij dus aanvankelijk. Langzaam maar zeker beginnen zijn opvattingen echter te verschuiven.
Heel verrassend is Blockers karakterontwikkeling niet, maar de reis van Fort Beringer naar de Berenvallei in Montana zit vol prachtige landschappen, sfeervolle en spannende momenten. Christian Bale en Rosamund Pike spelen uitstekend. Opperhoofd Yellow Hawk en de anderen Cheyennes in zijn gevolg krijgen nooit een actieve rol toebedeeld in het verhaal, maar dat geeft niet: dit is immers het verhaal van Blocker, en daarin spelen nooit uitgesproken trauma, schuldgevoelens en mannenkameraadschappen de hoofdrol. Blocker verandert niet omdat hij naar de Indianen leert luisteren; hij verandert omdat hij gaat inzien hoe verrot zijn eigen wereld is. Hij verandert niet door naar buiten te kijken; hij verandert door naar binnen te kijken.
Dat maakt HOSTILES een ingehouden, pessimistische film. Te lang en te zwaar voor de goegemeente, maar wel een film die je kunt bewonderen om de compromisloosheid waarmee Cooper zijn onderwerp benaderde. HOSTILES werd geschoten toen de Amerikaanse presidentsverkiezingen nog in volle gang waren en de uitkomst ongewis was, maar wanneer twee tegenpolen elkaar in de finale ‘You just ain’t hearing me…’ toevoegen, komt de huidige verdeeldheid in de VS wel heel dichtbij. De film opent met een citaat van D.H. Lawrence: ‘The essential American soul is hard, isolate, stoic, and a killer. It has never yet melted.’ Als hij gelijk heeft, hoe moeten Amerika – en de western – dan nog verder?
Distributeur: Splendid Film. BE: 28 maart, NL: 29 maart 2018. Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 29 maart 2018.
