ALLÉLUIA is een knappe return to form voor de Belgische genreregisseur Fabrice Du Welz. De film was eerder te zien op Imagine en BIFFF en won de Méliès d’Or, de belangrijkste Europese genreprijs, tijdens het Sitges Film Festival 2014. Vanaf 16 juli krijgt hij een bescheiden Nederlandse release.
Raymond Fernandez en Martha Beck werden op 8 maart 1951 terechtgesteld in de Sing Sing-gevangenis in New York. Ze gingen de geschiedenisboekjes in als The Lonely Hearts Killers en inspireerden films als LONELY HEARTS BANDITS (George Blair, 1950), THE HONEYMOON KILLERS (Leonard Kastle, 1969), DEEP CRIMSON (Arthuro Ripstein, 1996), LONLEY HEARTS (Todd Robinson, 2006) en de film die Fabrice Du Welz vorig jaar voltooide, ALLÉLUIA. Fernandez en Beck vermoordden tussen 1947 en 1949 naar schatting twintig vrouwen. Eenzame zielen, die in de val werden gelokt met een contactadvertentie.
ALLÉLUIA is geen reconstructie, noch is het een remake van THE HONEYMOON KILLERS. Du Welz, die in 2004 debuteerde met CALVAIRE, geeft er zijn geheel eigen draai aan. Michel, de mannelijke hoofdpersoon van de film (Laurent Lucas uit CALVAIRE), is een gladde charmeur: “U bent mysterieus, dat vind ik mooi. U bent een beetje als een brief uit een ver land. Je weet niet wat er in staat. Je aarzelt. Je handen trillen. Ben jij die brief waarop ik al zo lang wacht, Gloria?” Stugge, treurige veertiger Gloria (Pedro Almodóvar regular Lola Dueñas) reageert tijdens het eerste afspraakje aanvankelijk afhoudend. Pas wanneer Michel enthousiast over zijn beroep begint te vertellen, schoenenverkoper, zie je haar opleven. Prompt, na één nacht van hongerige liefde, leent ze hem geld – en hij verdwijnt.
Gloria laat het er niet bij zitten en ontdekt al snel wat Michels ware professie is: hij bezwendelt eenzame vrouwen. In plaats van in woede te ontsteken besluit ze hem te helpen. Samen – Gloria, poserend als zijn zus – maken ze een reeks slachtoffers: Marguerite, Gabriella, Solange… Probleem is echter dat Gloria zo waanzinnig jaloers is. Telkens wanneer ze ziet hoe Michel seks heeft met een van de vrouwen eindigt de zwendel in een bloedbad.
Het verhaal stemt in grote lijnen overeen met dat van Fernandez en Beck. Ook sommige details kloppen. Gloria werkt, net als Beck, in een mortuarium. Michel heeft, net als Fernandez, een ernstige hoofdwond en houdt zich bezig met zwarte magie. Du Welz maakt er echter vooral een verhaal van over eenzaamheid, afhankelijkheid en gekmakende jaloezie. Michels zwarte magie leidt in ALLÉLUIA, net als in CALVAIRE, tot een verontrustende danssequentie. Even daarvoor zagen we Gloria al, botzaag in de hand, een liedje zingen bij het naakte lijk van hun eerste slachtoffer. Het lied eindigt, euh, laten we zeggen, afgezaagd.
ALLÉLUIA ziet er met zijn druilerige Waalse locaties, de afwezigheid van kunstlicht, het grote aantal close-ups en het handheld camerawerk regelmatig uit als Waals arthouse drama, maar het zijn juist de psychologische duisternis en de momenten van surrealisme die Du Welz zo onderscheidend maken. Niet de gebroeders Dardenne, maar Harry Kümel, George Franju, Jean Cocteau en André Delvaux zijn z’n helden. “Ik houd niet van realisme, wat ik liever heb is poëzie,” zei hij in een interview dat tijdens FrightFest met hem gehouden werd. “Sommigen noemen dat pretentieus. Misschien. Ik zeg ook niet dat het altijd lukt. Sommigen maken realistische films, prima, maar dat is niet wat ik zoek. Ik hou van Zulawski, de vroege Polanski, THE TEXAS CHAIN SAW MASSACRE: films die je als een droom kunt ervaren. Je voelt je ogen, de smaak in je mond, die films leven door je heen.”
Zijn vaste cameraman Benoît Debie was niet beschikbaar, maar vervanger Manu Dacosse wist inderdaad droombeelden te vangen op 16mm. De eerste vrijpartij in een trapportaal vol lichtgaten, Gloria’s extase in monochroom rood licht, jaloezie in blauw, de prachtige slotscène onder de aftiteling… Tijdens Imagine 2015, waar Dacosse werd geïnterviewd, deed hij nogal laconiek over zijn persoonlijke stijl, maar de beeldmagie in ALLÉLUIA is toch zeer herkenbaar het werk van de cameraman van AMER en L’ÉTRANGE COULEUR DES LARMES DE TON CORPS (Hélène Cattet en Bruno Forzani, resp. 2009 en 2013).
Maar de echte betovering komt van de geweldige hoofdrolspelers. Lucas, met zijn opvallende ogen. Dueñas, met haar waanzinnige mimiek. Geweldig is de medeplichtige glimlach die ze elkaar toewerpen wanneer ze zich bij hun eerste gezamenlijke slachtoffer naar binnen hebben gekletst. Ze hebben iets duivels, die twee, maar dat is dan wel het duivelse plezier van twee stoute kinderen.
Er zit een ijzersterke scène in de film, ongeveer halverwege, waarin dat mooi wordt geïllustreerd. Michel en Gloria gaan naar de bioscoop en kijken naar THE AFRICAN QUEEN (John Huston, 1951). Wanneer Humphrey Bogart en Katharine Hepburn gekkigheid uithalen op een bootje in een rivier in Afrika, lachen ze uitgelaten mee. Ze gaan helemaal op in hun fantasie. Alsof ze Bogart en Hepburn zijn: klappend, gierend van de pret, als kinderen in de kindermatinee. Het Afrikaanse idee blijft hangen, want een paar scènes verder belazeren ze een katholieke weduwe met een larmoyant verhaal over zielige kindertjes in de Kongo en hun niet-bestaande hulporganisatie Secours Afrique. Het eindigt wederom in een poel van bloed en – weer zo’n mooi shot – Gloria’s blote voeten die daarin baden.
Moraal komt er niet bij kijken: dit zijn twee volwassen kinderen die met lucifers spelen. Ze zijn op een desastreuze manier slaaf van hun emoties. Volkomen verliefd, volkomen van elkaar afhankelijk en elkaar volkomen manipulerend. Langzaamaan wordt duidelijk dat zwendelaar Michel evengoed de gevangene is geworden van Gloria’s obsessieve liefde. Je ziet hoe ze hem na de zoveelste moord toestopt in bed, als een angstig, dodelijk vermoeid jongetje. Du Welz weet, hoe extreem het ook wordt, de psychologische logica overeind te houden. Op de rand van de waanzin en, uiteindelijk, er flink overheen.
Doordat we drie keer opnieuw zien hoe ze een argeloze vrouw oplichten en uiteindelijk vermoorden, ontstaat enige herhaling, maar dat is de enige bedenking die je bij ALLÉLUIA kunt hebben. Na het gemankeerde VINYAN (2008) en de volgens Du Welz zelf mislukte thriller COLT 45 (2014) revancheert de Belg zich. “COLT 45 was een verschrikkelijk nachtmerrie.” vertelde hij op FrightFest. “Ik heb mezelf bijna van het leven beroofd. Ik werd ontslagen, de relatie met de acteurs en de producenten was gespannen. ALLÉLUIA is een terugkeer naar de essentie van mezelf als filmmaker: niet zoveel geld, maar wel alle vrijheid. Dat heeft echt mijn ziel gered.” Du Welz ziet ALLÉLUIA, na CALVAIRE, als het tweede deel van een drieluik rond Laurent Lucas en de Ardennen. Eerst staat nog de wraakthriller MESSAGE FROM THE KING op het programma (release: 2016), maar het derde deel is al geschreven. “Het wordt verschrikkelijk en grappig.”
Even wachten nog dus, en ondertussen genieten van deze bloedige liefdesgeschiedenis. “What do the public know about love?” Het waren de laatste woorden van Raymond Fernandez op de elektrische stoel.
Distributie: EYE. Release NL: 16 juli 2015, BE 12 november 2014. Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Gepubliceerd in Schokkend Nieuws #114, juni/juli 2015.
4 skulls
