In de openingsscène van BRAINDEAD (1992) ontsnapt een groepje blanke avonturiers op Sumatra ternauwernood aan een horde woeste inboorlingen, waarna ze met een zogenoemde rat-aap naar het Nieuw-Zeelandse Wellington terugkeren en daarmee een zombieplaag ontketenen.
Met de proloog bracht Peter Jackson een kolderiek eerbetoon aan zijn favoriete film KING KONG (1933) die hij een paar jaar later aan een herverfilming wilde onderwerpen. De tegenvallende opbrengsten van de nieuwe Hollywood-versies van MIGHTY JOE YOUNG (1949, 1998) en GODZILLA (1954, 1998) maakten de financiering van het kostbare droomproject echter onmogelijk. Na drie kaskrakende delen THE LORD OF THE RINGS (2001-2003) is Jackson in Hollywood de koning te rijk: zijn KING KONG is nu de duurste film aller tijden en zijn regisseurssalaris is het hoogste dat ooit betaald werd. Daar kan nog aan worden toegevoegd dat Jacksons broodheren er geen enkel probleem mee hadden dat een voor de helft in New York gesitueerde film volledig in Nieuw-Zeeland werd opgenomen; de regisseur treedt ermee in het voetspoor van Stanley Kubrick die zijn zwanenzang EYES WIDE SHUT in een Britse nabootsing van Manhattan opnam. Wie vasthoudt aan het idee dat getalenteerde filmmakers door studiobazen en producenten meestal tot onzalige compromissen worden gedwongen, zal verheugd zijn dat Jackson de status van Kubrick behaalde. De twee teleurstellende vervolgen op THE MATRIX maakten echter duidelijk dat volledige artistieke vrijheid niet per definitie tot waarlijk fantastische films leidt.
KING KONG is gelukkig een fantastische film in alle betekenissen van het woord geworden, maar perfect is het epos zeker niet. Het grootste manco valt terug te voeren op het mechanisme dat de gebroeders Wachowski eerder bij THE MATRIX RELOADED en THE MATRIX REVOLUTIONS de das omdeed: Jackson en zijn co-scenaristen Fran Walsh en Phillipa Boyens voeren een schaalvergroting door die hen bij de RINGS-trilogie succes bracht, maar nu minder goed uitpakt.
KING KONG draait om een over-ambitieuze showman, een armlastige actrice en een enorme aap, die zijn brute inborst voor de schoonheid in toom houdt en daardoor ten onder zal gaan. Dat gegeven blijft ook in de nieuwste incarnatie tot de verbeelding spreken en weet dankzij verbluffende trucages en sterk spel van Naomi Watts vertedering en ontroering op te wekken. Maar wat moeten we met de buitensporige aandacht die de filmmakers aan bijfiguren als een scheepsjongen, een kapitein en een worstelende toneelschrijver schenken? In het eerste uur van het drie uur durende avontuur wordt een omvangrijk ensemble aan personages geïntroduceerd, dat er vervolgens weinig meer toe doet of zelfs buiten beeld verdwijnt. Na afloop rijst de vraag waarom er eigenlijk zoveel personages ten tonele verschenen en kan men hooguit concluderen dat wat bij drie delen THE LORD OF THE RINGS werkte, niet voor herhaling vatbaar is gebleken.
Ondanks dat bezwaar heeft KING KONG veel te bieden dat grote indruk maakt. Opnieuw blijken Jackson en het leger aan trucagespecialisten van het Nieuw-Zeelandse WETA over een ongekend talent voor het creëren van fantastische wezens en werelden te beschikken. De volledig in de studio uitgewerkte jungle-hel van Skull Island is een wonderlijke lust voor oog en oor en de fraaie monsters die er huizen staan garant voor kippenvel en nachtmerries. Dat Kong er ook echt koning is staat buiten kijf: de Aap der Apen is niet alleen een mirakel van technisch vernuft, maar is bovenal een volstrekt geloofwaardig beest met een nobel karakter, dat in tegenstelling tot eerdere incarnaties in voorkomen en gedrag ook als zilverrug-gorilla weet te overtuigen. Acteurs Naomi Watts en Jack Black slagen er uitstekend in zich naast de gigant staande te houden, waarbij Blacks vertrouwd lichtvoetige aanpak het fantastische karakter van de film eerder onderstreept dan ondermijnt. Niemand van de cast slaat een slecht figuur, maar door het eerder genoemde ensemble-euvel slagen goede acteurs als Adrien Brody, Thomas Kretschmann en Jamie Bell er toch ook niet in enige indruk achter te laten.
Als liefhebber van monsterfilms in het algemeen en de eerste KING KONG in het bijzonder, hoort u mij echter niet klagen over de kwaliteiten van Jacksons film als creature feature: Kong heeft mijn hart gestolen en daar gaat het om. Zijn gevechten tegen dinosaurussen en vliegtuigen zijn ongekend enerverend, zijn onherbergzame rijk kan zich uitstekend meten met de jungle uit het origineel en zijn stampij in het prachtig gereconstrueerde Manhattan anno 1933 bevat alles wat ik ooit in de Godzilla-films hoopte te zien. Kong is koning deze winter.
Copyright Bart van der Put. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 11 december 2005.
