Als één film de contradictie ‘knusse horrorfilm’ belichaamt, dan is het John Carpenters THE FOG (1980) wel. Gesitueerd in het pittoreske vissersplaatsje Antonio Bay dat zich opmaakt voor de viering van zijn honderdjarig bestaan, ontwikkelt de film zich als het weersverschijnsel uit de titel.
Eerst trekt er een lichte nevel van verontrustende gebeurtenissen over het kleinsteedse leven – electrische apparaten slaan zomaar aan – vervolgens beginnen zich in de steeds dikker wordende mist bloeddorstige spookgestalten te manifesteren. Ondertussen gidst Carpenter ons soepeltjes langs de belangrijkste personages en locaties: de vuurtoren annex lokale radiozender, het huis van oma, het weerstation, de kroeg, het haventje en de kerk. Zoals hij in HALLOWEEN trefzeker de wereld van Amerikaanse schoolmeiden uit de suburbs schilderde, net zo geloofwaardig zet hij in THE FOG Antonio Bay neer als een gemeenschap waar iedereeen iedereen kent en het leven prettig voortkabbelt. Carpenters meesterzet is dat de idylle op een laffe, lang verzwegen misdaad is gegrondvest. Een eeuw eerder werd een schip vol leprozen opzettelijk naar de rotsen voor de kust gelokt, waar het tot zinken werd gebracht. Alle opvarenden kwamen om en met de goudschat uit het wrak stichtten de samenzweerders Antonio Bay. De onnatuurlijke mistbank die in het begin van de film over zee aan komt rollen, voert de wraakzuchtige geesten van de leprozen met zich mee.
Vijfentwintig jaar na het origineel doemt de moordende mist opnieuw op in een remake van regisseur Rupert Wainwright, die we nog kennen van het matige STIGMATA (1999). Carpenter en zijn toenmalige producente en co-scenariste Debra Hill tekenden voor de productie (tevens de laatste van de onlangs overleden Hill), wat het fiasco van de nieuwe versie des te pijnlijker maakt. Als het tweetal er op uit was om de gebreken van het oorspronkelijke scenario te herstellen, is het daar niet in geslaagd. Zo’n ‘verbetering’ is de rol van Elizabeth (in het origineel gespeeld door Jamie Lee Curtis); nu niet meer een liftster die toevallig in het dorp belandt, maar een personage dat haar voorgeschiedenis deelt met die van het stadje. Veel verschil maakt het niet voor een scenario dat op alle andere punten een rommeltje blijft, en mede dankzij het vlakke acteerwerk geen moment tot empathie met de personages uitnodigt. Ronduit bezopen zijn de elementen die het oude spookverhaal van wat eigentijdse opsmuk moeten voorzien: webcams, internet en video-opnamen van een slachtpartij door de leprozen. Zo mogelijk nog misplaatster zijn de scènes waarin Wainwright zijn voorganger probeert te citeren en dan door overkill de subtiele suspense van het origineel rigoureus de nek omdraait. Als dat vooruitgang heet, doe mij dan maar Carpenters oudje, dat het weliswaar zonder webcam, internet én cgi-mistbanken moet stellen, maar nu al een langere levensduur kan worden voorspeld dan Wainwrights prutswerk.
Copyright: Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 4 december 2005.
