Volgens collega Van Tongeren zijn Canadese films direct te herkennen aan hun kille uitstraling. Wat dat betreft is CUBE een zuiver Canadees product: een claustrofobische thriller die de kijker op geen enkele manier gerust wil stellen dat het wel goed komt. Is met schrijver/regisseur Vincenzo Natali een nieuw griezeltalent opgestaan?
Het uitgangspunt van CUBE biedt in elk geval een uitdaging, Hitchcock waardig. Zes mensen bevinden zich in een doolhof van gestapelde kubussen. Achter de luiken die aan elke zijde van een kubuskamer zitten bevindt zich weer een nieuwe, identieke kubus. Waarvoor het immense bouwwerk dient, hoe ze daar gekomen zijn en nog belangrijker, hoe ze er weer uit moeten komen: niets is zeker, behalve dat er actie moet worden ondernomen voordat uitputting ontsnappen onmogelijk maakt. Al snel blijken sommige kamers dodelijke valstrikken te bevatten, zoals gasbranders en een enorme eiersnijder. Aanvankelijk gooit het gezelschap laarzen in elke nieuwe ruimte die het wil betreden, tot een meisje met een wiskundeknobbel ontdekt dat alleen als de serienummers van de kamers priemgetallen zijn, er gevaar dreigt.
Langzaam wordt duidelijk dat de pechvogels niet willekeurig bijeen gebracht zijn. Ieder heeft een expertise die cruciaal is voor het vinden van de juiste ontsnappingsroute. Er is een politie-agent met leiderscapaciteiten, een dokter, een architect. Hier had CUBE voor het eerst voorspelbaar kunnen worden: voeg deze kennis bij elkaar, en je hebt de sleutel tot de vrijheid. Maar in plaats van samen te werken, werken de ongelukkigen alleen maar op elkaars zenuwen. Zeker als een autistische man zich bij hen voegt, loopt de spanning snel op. En niet alleen bij de getergde gevangenen.
CUBE duurt nog geen anderhalf uur, maar voor de kijker had het niet veel langer moeten duren. De benauwde ruimtes, wegtikkende tijd en oplopende paranoia maken de film een even zenuwslopende als bijzondere ervaring. CUBE werd voor betrekkelijk weinig geld gemaakt, waardoor voormalig story board artist Natali al zijn inventiviteit moest aanwenden om de spanning erin te houden. De set bestond uit een enkele kubuskamer, die door belichting en montage de suggestie van een eindeloos complex moest geven. Door telkens nieuwe tegenslagen te bedenken voorkwam Natali dat het ritueel van luiken openen en valstrikken ontlopen gaat vervelen. Zo blijken de kamers zich volgens een ingewikkeld patroon te bewegen, en dient gezocht te worden naar een brug die het complex van kubussen verbindt met een buitenschil.
Natali laat zijn personages wel raden wie of wat verantwoordelijk is voor hun narigheid (overheid, buitenaardsen, sadistische miljonair) maar komt niet met een verklaring. Hij houdt het mystrie in stand. Niet om CUBE 2 te kunnen maken, maar omdat het niet weten spannender is dan welke ingenieuze ontknopig dan ook.
Copyright Mark van den Tempel. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #39, februari/maart 1999.
