In afwachting van de box-office resultaten werd TITAN A.E. (AFTER EARTH) nog voor de Amerikaanse release door insiders omgedoopt tot ‘Titan I.C.’. Met die verwijzing naar James Cameron’s rampenfilm werd niet alleen vooruit gelopen op het verwachte succes, maar ook gedoeld op het budget, dat naar verluidt 80 miljoen dollar bedroeg. Dat is misschien niets bijzonders voor een science fiction-epos, maar zeker geen kattenpis voor wat vroeger nog gewoon een ’tekenfilm’ heette.
Vroeger, want TITAN A.E. is een showcase geworden voor het neusje van de zalm van moderne animatietechnieken, en het stadium van potlood en gum definitief voorbij. De inspanningen van de computertechneuten laten zich vooral gelden in het decor waartegen dit ruimte-avontuur zich afspeelt. De weidse beelden van deep space ogen realistisch genoeg om een zelfde gevoel van ontzag op te roepen als een bezoek aan het omniversum; en de hardware, zoals de interieurs van ruimteschepen, is bijna niet van live-action te onderscheiden. Je zou haast vergeten dat het een animatiefilm is, ware het niet dat de personages met weinig visuele details zijn neergezet: een gebit is een wit blokje met een verticaal streepje in het midden; haar is even roerloos als het plastic kapsel van een playmobielmannetje. Het is de tekenstijl van de Japanse anime. En Akima, de naam van de heldin, zal ook niet willekeurig gekozen zijn.
Als er iets valt af te dingen op TITAN A.E., dan zijn het wel de doorzichtige pogingen zoveel mogelijk verschillende doelgroepen te behagen. De soundtrack bijvoorbeeld, is gericht op tienerpubliek en bestaat grotendeels uit contemporaine MTV-herrie die gezien het jaar waarin het verhaal zich afspeelt, het begin van het vierde millennium, hinderlijk anachronistisch aandoet. Verder zit er ergens in de eerste tien minuten een scène waarin hoofdpersonage Cale op zijn spacebike door de ruimte scheurt, zigzaggend tussen zwevende rotsblokken. De kijker beleeft het alsof hij bij Cale achterop zit. Heel opwindend, en mooi gedaan. Maar de inhoudelijke relevantie van dit kermisritje is nihil; er spreekt enkel een noodzaak uit om de kijker vroeg in de film te overbluffen met een technisch hoogstandje. De onderwaterachtervolging uit het begin van THE PHANTOM MENACE had dezelfde functie.
TITAN A.E. doet overigens in meer dan één opzicht denken aan de STAR WARS-films (en aan BATTLESTAR: GALACTICA en STAR TREK II: THE WRATH OF KHAN). In 3028 wordt de Aarde vernietigd door de Drej, een buitengewoon agressieve buitenaardse levensvorm (ze hebben schijnbaar niet eens een reden om onze planeet op te blazen!). De mensheid leeft verder op andere planeten en op ruimtestations, tussen andere levensvormen, die allemaal overheerst worden door de Drej. Hoop voor de mensheid is er in de vorm van het ruimteschip Titan, dat een genetische staalkaart bevat van het menselijk leven. Vlak voor de massavernietiging door de Drej werd de Titan ergens in het heelal verstopt door zijn maker, die daarna spoorloos verdween. Vijftien jaar later wordt diens zoon Cale benaderd door Korso en zijn vrijheidsstrijders om het ruimteschip op te sporen. De wisselwerking tussen de jonge, rusteloze Cale en Korso, type ruwe-bolster-blanke-pit, roept herinneringen op aan Han Solo en Luke Skywalker, die bovendien ook al worstelde met zijn vaderloosheid. Om over de jolige, Jar Jar Binks-achtige aliens, en het sterk aan Yoda herinnerende computergenie Gune maar te zwijgen.
De evidente overeenkomsten met STAR WARS werden door de gerenommeerde Amerikaanse criticus Roger Ebert gerechtvaardigd met de stelling dat Lucas’ ruimte-epos op zijn beurt schatplichtig was aan Flash Gordon. Maar het lijkt me nogal een verschil of je een hommage brengt aan een lang vergeten serial van een halve eeuw geleden, of iets te veel inspiratie op doet bij een kaskraker van het jaar daarvoor, in wiens kielzog jouw film wordt uitgebracht.
TITAN A.E. werd een Titanic, zij het niet op de manier die Bluth en Goldman voor ogen stond. De financiële verwachtingen werden niet waargemaakt, en bij het zinken van de film werd de animatie-afdeling van Fox, geleid door Goldman en Bluth, meegesleurd naar de bodem. De oorzaak van de ramp is mij onduidelijk. De grootste tekortkoming – een gebrek aan inhoudelijke originaliteit – heeft het grote publiek nog nimmer bij een popcornfilm weggehouden. Om met SF-jargon te eindigen, hier is een speculatieve paradox: hadden Goldman en Bluth wat minder geprobeerd het iedereen naar de zin te maken, dan was TITAN A.E. een betere film geworden, en een groter succes.
Copyright Roel Haanen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #46, juli/augustus 2000.
