Zonder twijfel de duisterste film van het Kaboom Animation Festival dit jaar, THE WOLF HOUSE, vertelt een gruwelijk verhaal over een van de zwartste bladzijden in de Chileense geschiedenis in een unieke stop-motionstijl.
THE WOLF HOUSE begint met een oud documentairefragment over een Duitse enclave in het zuiden van Chili. We zien beelden van ontzagwekkende natuur en Arische kleuters terwijl een zachte stem vertelt over de waarden en normen van ‘de kolonie’. De iconografie is al verontrustend genoeg voordat de stem zegt: ‘De duistere geruchten over ons zijn vooral te danken aan onwetendheid. Ze zijn bang voor een gemeenschap die afgesloten en puur weet te blijven.’ De film die we vervolgens zijn is een sprookje over een meisje dat gevlucht is uit de kolonie, en leert waarom ze nooit had moeten weglopen.
De naam wordt nooit direct genoemd in de film, maar de kolonie is een verwijzing naar La Colonia Dignidad, een sekte gesticht door de Duitse predikant en pedofiel Paul Schäfer. Schäfer creëerde een neonazistische utopie waar hij ongestraft kinderen misbruikte en onderdak bood aan oorlogsmisdadigers zoals Josef Mengele. Tijdens het regime van Pinochet werd de locatie ook gebruikt voor het gevangenhouden, martelen en executeren van tegenstanders van het regime. THE WOLF HOUSE moet een versie van de Drie Biggetjes voorstellen die verteld zou worden op deze plek.
Het verhaal volgt een blond meisje genaamd Maria. Ze wordt gestraft omdat ze te veel met de dieren speelde in plaats van te werken. Daarom loopt ze weg van de kolonie en verstopt zich in het eerste huis dat ze in het bos vindt. Daar treft ze twee biggetjes die ze Pedro en Ana noemt, en vervolgens opvoedt als haar kinderen. Ondanks haar goede bedoelingen heeft de ideologie van de kolonie de getraumatiseerde Maria volledig vergiftigd, en zonder dat ze het doorheeft veranderen de varkens in Arische kinderen. Naarmate de tijd verstrijkt raakt het eten op, maar Maria durft niet naar buiten, want daar wacht de wolf op haar. Gedurende de film gluurt de wolf naar binnen, en fluistert in het Duits tegen Maria dat ze terug naar huis moet komen, dat het daar beter voor haar is.
Stop-motion heeft iets inherent akeligs. Er zijn natuurlijk genoeg uitzonderingen – Wallace en Gromit zijn nu niet bepaald verontrustende wezens – maar toch trekt deze stijl verhalenvertellers aan die duistere onderwerpen en esthetiek willen overbrengen. Van de nachtmerriewerelden van CORALINE en THE HOUSE of de vleespoppen van Robert Morgan tot de abjecte reis door de hel in MAD GOD. Stop-motion is ‘echter’ dan andere animatietechnieken vanwege de tastbaarheid die klei en miniatuurfiguren bieden, terwijl het proces juist resulteert in ietwat onnatuurlijke bewegingen. Een figuur gefilmd met stop-motion kan een onontkoombare aanwezigheid hebben en zich verplaatsen op een onvoorspelbare manier. Het is die ambiguïteit waarmee regisseurs Cristóbal León en JoaquÃn Cociña THE WOLF HOUSE hebben gebouwd.
León en Cociña hebben de meer gebruikelijke materialen voor stop-motion verruild voor grote poppen van slordig papier-maché en ruw geverfde figuren op de muren van het huis. Als Maria voor het eerst naar binnen stapt is de ruimte helemaal leeg, totdat meubilair, schilderijen en ramen zich langzaam tweedimensionaal vormen uit klonten verf. Maria wordt zelf onderdeel van het huis en verschijnt meestal in een geschilderde vorm, terwijl de biggetjes Pedro en Ana vooral met poppen worden neergezet. In tegenstelling tot relatief grote animatiestudio’s als Laika, waar de tijd genomen wordt om de bewegingen van de personages zo vloeiend mogelijk te maken, tonen León en Cociña juist de hand van de filmmaker. De draden en houten raamwerken waarmee de poppen worden ondersteund zijn gewoon in beeld, en brandende kaarsen laten precies zien hoe snel de tijd achter de schermen voorbij ging.
Het montage en de camera worden ook op een manier gebruikt om de suggestie te wekken dat alles in een enkele opname is vastgelegd. Dit alles zorgt ervoor dat het huis, de personages en ons besef van tijd en ruimte constant in transformatie zijn. León en Cociña wijzen telkens weer naar het verval en de ontbinding die overal in het huis te vinden is. Kakkerlakken kruipen over Pedro als hij naar de wc gaat, de kinderen krijgen zwarte smurrie te eten die ze vervolgens als gal weer uitkotsen. Net als de kolonie is het huis tot in de botten doordrongen van het kwaad, maar dan zonder de vredelievende en utopische façade die Schäfer jarenlang in stand wist te houden.
Met een speelduur van vijfenzeventig minuten voelt THE WOLF HOUSE alsnog lang, en niet alleen omdat de kijker met oprecht weerzinwekkende beelden wordt geconfronteerd. Er zit weinig structuur in het koortsachtige verhaal, en sommige scènes blijven iets te lang doorgaan. Ook kan een minder geïnformeerde kijker zich wat verloren voelen. Toch is THE WOLF HOUSE zelfs zonder de historische context overduidelijk een film over de vernietigende invloed die fascisme en misbruik kan hebben op de geest van een kind. Het meest angstaanjagende aan de film is de boodschap dat zelfs wanneer je uit de klauwen van de wolf ontsnapt bent, je hem vaak nog steeds aan de deur zal horen huilen.
