Zo bovennatuurlijk is het nu ook weer niet: meng THE EXORCIST en ROSEMARY’S BABY met twee delen THE BLAIR WITCH PROJECT en je krijgt: THE LAST EXORCISM. Gelukkig is er Patrick Fabian, om de cocktail op smaak te brengen.
Fabian is een televisieacteur die tot nu toe niet echt opviel, maar als de humoristische dominee Cotton Marcus is hij de grootste troef van THE LAST EXORCISM. Want laten we eerlijk zijn – PARANORMAL ACTIVITY 1 en 2 mochten dan behoorlijk succesvol zijn (193 en 117 miljoen dollar respectievelijk, terwijl de eerste slechts 15.000 dollar gekost zou hebben) – de formule van het griezelige fakedocument is inmiddels behoorlijk versleten.
Reverend Cotton heeft, zo leren we aan het begin van THE LAST EXORCISM, jarenlang de boel lopen flessen. Mensen kwamen van heinde en verre voor zijn duivelsuitdrijvingen, maar, onthult hij nu lachend, het was allemaal boerenbedrog. Met een charmante mix van berouw en ijdelheid neemt Cotton een ploegje documentairemakers op sleeptouw om ze te demonstreren hoe goedgelovig sommige mensen wel niet zijn. Uiteraard gaat het bij de familie Sweetzer in Louisiana, vrijwel meteen mis. De zestienjarige Nell lijkt werkelijk bezeten door de duivel.
Het vee in de stal loopt mysterieus letsel op, Nells broertje Caleb krijgt een enorme snijwond en wanneer het meisje ’s nachts al slaapwandelend zelf de camera ter hand neemt resulteert dat in een gruwelijk bloedoffer. Het lijdt weinig twijfel dat er iets vreemds aan de hand is. De eerste duivelsuitdrijving – door Cotton georkestreerd met verborgen speakers en namaakrook – was om te lachen, het tweede exorcisme in de hooischuur jaagt je de stuipen op het lijf.
THE LAST EXORCISM is vooral een heel handige film. Scenario-duo Huck Botko en Andrew Gurland grabbelden ideeën uit eerdere horrorklassiekers, gaven sommige ‘verplichte’ scènes een aardige make-over en plakten het geheel slim aan elkaar. Omdat Eli Roth zijn naam aan de film verbond was THE LAST EXORCISM al winstgevend voordat de opnames starten. Inmiddels heeft de film, die 1,8 miljoen kostte, al meer dan het dertigvoudige opgebracht. De viralcampaign op chatroulette deed ook geen kwaad.
Griezelig is THE LAST EXORCISM tegen het einde zeker, maar de film had het zoveel méér kunnen zijn. Die creepy viralcampagne en de handig geënsceneerde griezelmomenten vormen eigenlijk ook een deel van het probleem. Nells nachtelijke wandeling overtuigt ons er vrijwel meteen van dat ze écht bezeten is. Cotton is de enige die nog gelooft dat het misschien gewoon gaat om een getraumatiseerd meisje in een verstikkend religieus milieu. Een van de obsceniteiten die de Duivel de pastor toevoegt, bij monde van Nell, brengt ons tegen het einde van de film even aan het twijfelen maar dan is het al te laat. Suspension of disbelief is een mooi ding, maar THE LAST EXORCISM was sterker geweest als hij juist meer twijfel had gezaaid.
Het is een paradox die nog het duidelijkst wordt in de finale, die sterk lijkt op die van THE BLAIR WITCH PROJECT maar juist het tegenovergestelde bewerkstelligt. Die beroemde finale liet ons, na een dikke negentig minuten achter de personages aan door bossen te hebben gerend, achter met één groot angstaanjagend vraagteken. De finale van THE LAST EXORCISM sluit verdere vragen uit: het was leuk, maar nu is de trukendoos leeg.
Distrbutie: Cinéart. Release NL: 4 november, BE: 15 september 2010. Copyright: Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 7 november 2010.
