Daar was hij opeens. De nieuwe film van de gebroeders Coen, gewoon op Netflix: THE BALLAD OF BUSTER SCRUGGS. Zes vignetten, elk een kort westernverhaal. Elk overduidelijk van de Coens – op zowel positieve als negatieve manieren.
De titel van de film is ook de titel van het eerste stuk, waarin Tim Blake Nelson een zingende en creatief schietende gunman speelt. Hij mag dan een witte hoed op hebben, maar zoals hij zelf opmerkt moet je daar niet te veel belang aan hechten. Ook het tweede segment, Near Algodones, met James Franco als een niet bijster succesvolle bankovervaller, is grotendeels komisch van toon, met aan het einde een van de betere Coengrappen.
Toch is het onverstandig om na deze twee stukken te rekenen op simpel bloederig vermaak. Het is niet voor niets dat in het duistere derde segment, Meal Ticket, een armloze, beenloze jongen het gedicht Ozymandias keer op keer voordraagt. Deze film van de Coens gaat, zoals veel van hun films, over sterfelijkheid en wat er van ons overblijft.
Dat doet het met wisselend succes. THE BALLAD OF BUSTER SCRUGGS is langer dan nodig, met rake dialogen en goed bedachte actiescènes, maar ook wat belabberd green screen-werk en twijfelachtige kleurcorrectie. De film is de eerste die de Coens digitaal opnamen, en de transitie kost ondanks de aanwezigheid van cinematograaf Bruno Delbonnel kennelijk wat moeite. Near Algodones is geslaagd maar wat oppervlakkig, terwijl de humor in Meal Ticket wel heel cynisch is.
Halverwege valt er iets op: er zijn meer significante paarden dan significante vrouwelijke personages. Dat kan je makkelijk verklaren: elk segment is een pastiche van een bestaand westerngenre, en die werden nu eenmaal gedomineerd door mannen (…en paarden). Zo kan je ook verklaren waarom de Indianen, in Near Algodones en in het meest uitgewerkte segment, The Gal Who Got Rattled, weinig meer zijn dan anonieme wilden. Maar dat excuus voelt goedkoop, en weerhoudt THE BALLAD OF BUSTER SCRUGGS ervan meer te zijn dan een vaardig uitgevoerde serie genre-oefeningen – een euvel waar het (grappigere) HAIL, CAESAR! ook last van had.
Niet dat er niets valt te genieten. Als je Tom Waits ziet in het vierde verhaal, All Gold Canyon, vraag je je af waarom hij nog nooit eerder langskwam in het werk van de Coens: hij past perfect in hun wereld. Het segment doet alleen niet zoveel voor het geheel. The Gal Who Got Rattled, waar dan opeens wel een vrouwelijke hoofdpersoon ten tonele verschijnt, is het enige segment met mensen van vlees en bloed. De Coens baseerden het ten dele op verslagen van reizen langs de Oregon Trail, inclusief heel tastbare, menselijke details, en Zoe Kazan is fantastisch als de Gal. Maar daarom juist wekt dit verhaal ook irritatie op als het eindigt als een bittere grap.
Het laatste segment, The Mortal Remains, heeft geen enkele pretentie tot realisme. Het is een allegorie die ook gezien kan worden als een sneer naar Tarantino’s THE HATEFUL EIGHT. Vijf mensen zitten in een stagecoach, filosoferen onderling over van alles en nog wat. Maar hier heeft het onnatuurlijke kleurenpalet een overduidelijk doel: want zijn die twee mannen op het ene bankje (gespeeld door de altijd sterke Brendan Gleeson en de veelbelovende nieuwkomer Jonjo O’Neill) wel premiejagers, of is hier iets vreemders aan de hand?
Uiteindelijk komt het neer op de dood: het is in de wereld van de Coens een onvoorspelbaar, willekeurig, diep ironisch iets. Je kan niet weten of je zingend naar de hemel zal stijgen, of dat je eerst ergens moet worden berecht. Je weet niet of je werken zullen voortleven of verlaten zullen vergaan ergens in de woestenij. Het werk van de Coens zal in ieder geval nog wel even voortleven – maar het valt te betwijfelen of THE BALLAD OF BUSTER SCRUGGS meer zal zijn dan een intrigerende voetnoot in hun carrière.
Distributeur: Netflix. Copyright: Hedwig van Driel. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 22 november.
