Clowns zijn eng. Ooit vond men ze blijkbaar grappig, maar tegenwoordig figureren ze vooral nog in horrorfilms. De meeste van deze films zijn niet te pruimen, maar de Ierse splatstick film STITCHES is de moeite waard.
Als je ziet hoeveel horrorfilms moordende clowns in de hoofdrol hebben, zou je denken dat de horrorclown net zo oud is als (bijvoorbeeld) de filmvampier of -zombie. Toch waren filmclowns lange tijd vooral tragisch: denk aan LAUGH, CLOWN, LAUGH (Herbert Brenon, 1928) of LA STRADA (Federico Fellini, 1954).
Pas eind jaren tachtig verschenen films als OUT OF THE DARK (Michael Schroeder, 1988) en CLOWNHOUSE (Victor Salva, 1989), met moordenaars die zich vermomden als clowns. Deze films flopten en zijn inmiddels bijna vergeten. De miniserie IT (Tommy Lee Wallace, 1990, naar het gelijknamige boek van Stephen King) maakte meer indruk, al was het maar door hoe vaak hij werd herhaald op televisie om generaties nietsvermoedende kinderen nachtmerries te bezorgen.
De bovennatuurlijke en moordzuchtige clown Pennywise werd in IT gespeeld door Tim Curry. Vijftien jaar na Dr. Frank-N-Furter was Curry nog steeds niet bang om er vol voor te gaan: Pennywise is echt doodeng en er zijn mensen die na het zien van de serie spontaan coulrofobie (clownangst) ontwikkelden. Zijn acteerprestatie bleek moeilijk te overtreffen en Pennywise blijft de engste filmclown ooit.
Na IT volgden ontelbaar veel films met moordende clowns. STITCHES behoort samen met bijvoorbeeld AMUSEMENT (John Simpson, 2008) tot de goede middenmoot. In het sterke begin zien we de smoezelige, grof gebekte clown Stitches (filmdebuut van komiek Ross Noble) al rokend zijn vriendinnetje van achteren nemen, mét clownskostuum en schmink. Daarna moet hij snel door naar een klus, het verjaardagsfeestje van Tom (Tommy Knight).
Stitches is een waardeloze clown, niet in het minst omdat hij kinderen haat. Dit gevoel blijkt geheel wederzijds: de kinderen op Toms feestje bekogelen hem met taart, prikken zijn ballon kapot en gieten limonade in zijn hoed. Na nog zo’n geintje verongelukt Stitches op gruwelijke wijze.
Maar een clown die sterft tijdens zijn act vindt geen rust. Als Tom na jaren zijn verjaardag weer eens viert, kruipt Stitches uit zijn graf, om wraak te nemen op zijn vroegere kwelgeesten.
STITCHES is niet helemaal geslaagd. Zo kakt de film behoorlijk in na die eerste paar scènes, als de film zich verlegt naar de inmiddels zestienjarige personages, die – op Tom na – zo karikaturaal (de bitch, de valse nicht, de versierder) zijn neergezet dat ze niet tot leven komen.
Het wachten wordt gelukkig beloond: de moorden zijn grappig, inventief en zeer goor. Het wordt nergens echt eng: daarvoor is het allemaal net wat te cartoonesk en leef je te weinig mee met de onsympathieke personages.
Wat bijblijft is de scène aan het begin van de film waarin we een parade van clowns afscheid zien nemen van Stitches. Elke clown die toetreedt tot het clownsgilde beschildert een ei met zijn gezicht. Wanneer hij sterft wordt zijn ei in een glazen stolp bijgezet in de clownscrypte. De scène is van een Fellini-achtige schoonheid en wanneer de clowns eentonig ‘hi, hi, hi, ha, ha, ha’ intoneren is dat behoorlijk spooky. De film had met meer van dit soort scènes flink aan kwaliteit kunnen winnen.
DI: Koch Media. Copyright Remco Scheenjes. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 30 juli 2013.
