Eén identiteitsverwarring blijft in de meeste aankondigingen en recensies van POSSESSOR meestal onweersproken: Brandon Cronenberg ís zijn beroemde vader niet. Los van het woord ‘bodyhorror’ (inmiddels een cliché van jewelste) laat zijn nieuwe film een hoop kansen liggen.
Toch is de openingsscène van POSSESSOR nagenoeg perfect. Een jonge vrouw in blauw trainingspak steekt een lange naald heel diep in haar eigen hoofd en draait aan een apparaatje: haar lach verandert in een oogwenk in verdriet. Daarna loopt ze een hotelbar binnen en steekt een man dood. Ze steekt hem helemaal lek. Na afloop kijkt ze als verdoofd naar al het bloed aan haar handen…
De openingscène is goed, omdat onze nieuwsgierigheid meteen is gewekt en omdat Brandon Cronenberg alvast een tipje van de sluier oplicht over de plot. Met die lange naald in haar hoofd blijkt iemand namelijk iets te ‘kalibreren’. Cronenberg is net zo begaafd in aannemelijk klinkende techno-nonsense als zijn vader. Het schimmige bedrijf Trematon heeft een ingewikkelde implantaattechniek ontwikkeld waarmee het mogelijk is een paar dagen in het lichaam van een ander te kruipen. Hoofdpersonage Tsaya Vos (Andrea Riseborough) is een van hun beste ‘possessors’.
POSSESSOR is een sciencefictionfilm, maar de toekomst die erin geschetst wordt is nu al zichtbaar. Cronenberg is er cynisch over; het gebruik dat van al die nieuwe technologie wordt gemaakt is meestal volstrekt banaal. Colin Tate (Christopher Abbott), het volgende doelwit van Trematon en Tsaya Vos, werkt als data-miner voor een bedrijf dat Zoothroo heet en doet de hele dag niets anders dan privéfilmpjes van andere mensen bekijken en de vorm en kleur van hun gordijnen beschrijven. Trematons geavanceerde Possessor-technologie is alleen toegankelijk voor de hoogstbiedende en wordt vooral gebruikt voor het plegen van moorden.
Girder (Jennifer Jason Leigh) is Tsaya’s begeleidster en licht haar in over haar nieuwe opdracht: ze moet Colin Tate overnemen, hem in twee of drie dagen van een soort motivatie voorzien en vervolgens zijn vriendin Ava Parse (Tuppence Middleton), haar vader en directeur van Zoothroo John Parse (Sean Bean) en zichzelf ombrengen. Waarom? Zodat de opdrachtgever, jongste erfgenaam Reid Parse, als enige overblijft. Maar eigenlijk vooral, zo legt Girder haar fijntjes uit, zodat Trematon voortaan de nieuwe directeur van Zoothroo in zijn macht heeft. Ik zal niet verklappen hoe, maar de operatie loopt natuurlijk gruwelijk in het honderd…
De openingsscène en die wereld van allesoverheersend techno-kapitalisme zijn interessant genoeg. Het camerawerk van Karim Hussain (HOBO WITH A SHOTGUN, ANTIVIRAL, enkele afleveringen van HANNIBAL) is prachtig. Toch merkte ik dat ik POSSESSOR met een zekere onverschilligheid uitzat. Soms is een recensie schrijven de beste manier om uit te vinden wat je dwarszit aan een film.
Om te beginnen: POSSESSOR bevat een vreemde kille sfeer en is op sommige momenten lekker gory, maar de film is niet écht spannend. Het tempo ligt laag en het hele eerste uur is in essentie een herhaling van wat we na de openingsscène al begrepen hadden. Tsaya neemt opnieuw iemands lichaam over en pleegt een/enkele moord/en. Pas in het laatste half uur gebeurt er iets waardoor Brandon Cronenberg van de zelfgecreëerde voorspelbaarheid afwijkt. De film wordt er aanvankelijk niet begrijpelijker door, maar de mindfuck die hij in die laatste akte uithaalt is ontegenzeggelijk erg sterk.
Helaas betekent het wachten daarop wel dat veel mensen, zoals ik, een beetje af zullen haken. Dat gebeurt ook omdat Christopher Abbott een wat saaie acteur is die de regieaanwijzing gekregen heeft een zwijgzame, beetje gefrustreerde en verdrietige man te spelen. Waren de rollen omgedraaid, dan had ik er denk ik minder moeite mee gehad. Iedereen in POSSESSOR is afstandelijk en vervreemd – ‘so deformed these days’, zoals een van de personages het uitdrukt – maar Andrea Risebourough heeft tenminste een karakteristiek gezicht waaraan je heel veel denkt te kunnen aflezen.
Maar het grootste gemis aan POSSESSOR is inhoudelijk. Cronenbergs eerste film ANTIVIRAL (2012) was meer gefocust: een inktzwarte horrorsatire over celebrity culture en plastische chirurgie. POSSESSOR gaat uiteraard over het tegenwoordig te pas en te onpas gebruikte woord ‘identiteit’, maar weet daarover niet werkelijk iets interessants te melden. Tsaya Vos kruipt in het lichaam van een zwarte vrouw en een witte man – en inderdaad: ze checkt voor de spiegel even haar penis – maar heel veel veranderingen ondervindt ze daardoor niet. Niet in zichzelf, noch in de manier waarop ze door de buitenwereld wordt bejegend. Zelfs een seksscène-als-man lijkt voor haar geen wezenlijk andere ervaring.
Vergelijk je dat met bijvoorbeeld John Woo’s FACE/OFF, waarin met een andere techniek hetzelfde gebeurt, dan valt de vergelijking in het nadeel van POSSESSOR uit. De identiteitsruil in FACE/OFF resulteert niet alleen in allerlei twijfel van de ‘wie ben ik?’-soort en morele vragen – over de ‘goede’ die in de gevangenis belandt en de ‘slechte’ die een veel leukere vader blijkt, bijvoorbeeld – maar ook gewoon in een onderhoudende film met onvergetelijke personages, veel humor en nog veel meer vaart. De conclusie van POSSESSOR lijkt vooral te zijn, dat het, als je niet uit alle macht vasthoudt aan wie je bent (en kennelijk altijd zult zijn), allemaal maar een bloederige bende wordt. Geen hoopvolle gedachte en – als ik even in zijn huid mag kruipen – vooral veel minder diepzinnig dan Brandon Cronenberg waarschijnlijk zelf denkt.
Distributie: Pathé Thuis. Release: 30 april 2021. Copyright: Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 21 april 2021.
