Voor de reeks Koolhoven presenteert maakten zes veelbelovende filmmakers, begeleid door Martin Koolhoven, een middellange genrefilm. In de tweede aflevering is Loïs Dols de Jong aan de beurt met haar Amsterdamse rampenfilm NL-ALERT.
Het gebeurt de beste wel eens. Je brengt even snel het glaswerk naar buiten voor de bak, en dan valt de deur achter je dicht! Een jonge moeder (Liza Maceda Dos Santos) raakt in paniek omdat haar baby nu alleen in de woonkamer ligt. Gelukkig bieden haar bovenburen aan om bij de deur te blijven wachten totdat ze terug is met de reservesleutel. Een goede daad die mensen overal wel voor elkaar over hebben. Maar wat blijft er over van zulke naastenliefde als er een kernbom boven je hoofd hangt? Zo blijkt wanneer heel Amsterdam een NL-Alert binnenkrijgt met de bloedstollende boodschap dat er over vierenveertig minuten een atoombom op de hoofdstad zal vallen. Het enige advies van de overheid luidt: evacueer of zoek een schuilplaats.
Chaos breekt onmiddellijk uit als heel Amsterdam toevlucht in de metro’s zoekt, en Dols de Jong weet met knappe camerabeelden en gevat montagewerk de indruk te wekken dat inderdaad duizenden mensen over elkaar heen vallen. Naast de jonge moeder en haar buren volgen we ook de perikelen van twee stationsmedewerkers die de verantwoordelijkheid krijgen over een van de oude bunkers die nog uit de Koude Oorlog stamt. Het protocol omtrent de hoeveelheid mensen die de kleine schuilkelder aankan is erg vaag, dus ze zijn gedwongen de regels ter plekke te verzinnen. De spanning die ontstaat wanneer het NL-Alert begint te klinken wordt vastgehouden gedurende de rest van de film, en werkt oprecht verstikkend. De (relatief) kleine schaal van de ramp in vergelijking met grote rampenfilms zoals 2012 en DON’T LOOK UP doet er niet aan af dat je hart in je maag ligt, zeker wanneer keuzes over individuele overleving naar voren komen. Opeens gaat onzelfzuchtigheid niet om een gunst die je de onderbuurvrouw verleent, maar om de grens tussen mens en onmens.
Natuurlijk is het einde van Amsterdam niet gelijk aan het einde van de wereld, we willen hier niet worden beschuldigd van een grachtengordelmentaliteit. Door de camera enkel op de inwoners van Mokum te richten en de buitenwereld en zelfs de aanleiding voor de raket te negeren, wekt Dols de Jong wel het gevoel op dat we kijken naar een drama van apocalyptisch formaat. Alle morele dilemma’s die we kennen van apocalyptische cinema komen naar voren in NL-ALERT. Maar innovatie is geen noodzakelijkheid. Dat het meer dan genoeg kan zijn een bekend concept steengoed uit te voeren laat Dols de Jong hier zeker zien. Haar film mag aansluiten bij VERDENS UNDERGANG (1916), ON THE BEACH en THE MIST, andere kleinere films die zich richten op de psychologie van mensen die collectief de dood recht in de ogen staren. Eén moment van opoffering doet denken aan Alfonso Cuaróns meesterwerk CHILDREN OF MEN, en een groter compliment kan ik niet verzinnen. Ik ben benieuwd wat Koolhoven volgende week voor ons in petto heeft.
