Zou DEATHWATCH ook een horrorfilm zijn genoemd als hij een realistisch beeld had gegeven van de Eerste Wereldoorlog? Waarschijnlijk niet, ook al is het slagveld van de Grote Oorlog gruwelijker dan menig horrorfilmer en -kijker zich kan voorstellen. DEATHWATCH was in dat geval keurig in het hokje ‘oorlogsfilm’ gestopt: oorlog is echt, horror niet.
Dat ook de realiteit pure horror kan zijn, zou elke soldaat uit de greppels van het Westelijk Front hebben kunnen beamen – als hij de strijd overleefd had. De in beginsel veelbelovende coproductie DEATHWATCH combineert beide filmgenres. Het debuut van de Brit Michael J. Bassett speelt zich voor een groot deel af op één plaats: een Duitse loopgraaf in 1917. Waar de arthouse-hit NO MAN’S LAND van Danis Tanovic de absurde situatie in van drie mannen in het voorportaal van de hel schetste, toont DEATHWATCH vooral het redeloze geweld. In de film schopt een Engelse soldaat een Duitser verrot onder het motto: ‘just doing my job.’ Deze Brit maakt deel uit van de groep soldaten die is ontsnapt aan een mosterdgasaanval en een Duitse loopgraaf heeft veroverd. Maar de euforie verstomt als er een vreemd gegrom uit de wanden van de loopgraaf klinkt en een afgetakelde Duitser een waarschuwing murmelt: niet de Duitsers maar de Engelsen zelf zullen elkaar gaan uitmoorden. En aldus geschiedt. Soldaten verschillen niet veel van holenmensen met knuppels.
In het begin is de claustrofobische sfeer die inherent is aan de lokatie nog goed getroffen. Production designer Aleksandar Denic, eerder werkzaam bij Emir Kusturica’s UNDERGROUND, creëerde een hel waaruit alle kleur is weggetrokken, met ratten, regen en rottend vlees. Enig lichtpuntje is een gewetensvolle zestienjarige knul, gespeeld door Jamie Bell die in 2000 voor BILLY ELLIOT een Bafta Award won in de categorie waarin ook Tom Hanks en Russell Crowe meededen. Dit is zijn eerste, bescheiden rol na die grote hit.
DEATHWATCH ontwikkelt zich na de veelbelovende opening tot een matige spookhuisfilm in een greppel, met een aantal schimmig gefilmde ‘schokmomenten’, zoals het scalperen van een modderzombie, en een voorspelbaar verloop. De scène waarin dwars door het lichaam van een van de soldaten prikkeldraad groeit, mag overigens indrukwekkend worden genoemd. De oorlog woedt, letterlijk, voort van binnen.
Copyright 2003 Mariska Graveland. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #60, najaar 2003.
