Het is een aartsdonkere wereld waarin regisseur Jacques Tourneur (1904-1977) je binnenvoert met de drie meesterwerken die hij maakte voor producer Val Lewton (1904-1951). Zoals het de echte horrorfilm betaamt kent die duisternis een dubbele oorsprong: het bovennatuurlijke én het diepmenselijke.
Zoals het de echte horrorfilm betaamt kent die duisternis een dubbele oorsprong: het bovennatuurlijke én het diepmenselijke. De hoofdpersonages van CAT PEOPLE (1942) en I WALKED WITH A ZOMBIE (1943) leren in de loop van de films dat een eeuwenoude vloek of zwarte magie de nuchtere werkelijkheid zomaar kan vertroebelen en verzieken; tegelijkertijd draait zowel CAT PEOPLE als THE LEOPARD MAN (1943) om mensen die hun persoonlijke duisternis niet langer beheersen en daarmee anderen én zichzelf in het onheil storten. ‘Niemand snapt het. Niemand weet hoe het is om zo gemarteld te worden’, klaagt de serial killer in THE LEOPARD MAN. ‘Er schuilt iets kwaads in mij’, zegt zijn lotgenote in CAT PEOPLE tegen haar niet-begrijpende echtgenoot.
Dat tegelijkertijd inwendige en uitwendige kwaad maakt Tourneur in alle drie films met weinig middelen zichtbaar. Schaduwen klauwen voortdurend naar de personages, reduceren hen tot hoofden zonder lichaam, slokken hen op. Aan de rand van het zwembad (CAT PEOPLE) en de straat (THE LEOPARD MAN) of in het trappenhuis van de toren waar de dode vrouw des huizes ligt te slapen (I WALKED WITH A ZOMBIE), gaapt het eindeloos diepe zwart – en telkens weer zal de held of heldin de confrontatie met dat zwart in volle eenzaamheid aan moeten gaan. Het zwembad is leeg, de straat uitgestorven. En zo akelig leeg als het beeld is, zo onheilspellend stil de soundtrack. Het orkest is van angst verstomd, zodat je kunt en móet horen hoe de panter rond het zwembad sluipt en de takken doorbuigen wanneer de luipaard zich afzet voor een fatale aanval. De scène uit THE LEOPARD MAN waarin een meisje aan de andere kant van de deur door het beest wordt verscheurd, is met zijn gegil en onder de deur door sijpelende bloed naar verhouding bijzonder expliciet.
De trilogie van de angst, zo wordt Tourneurs trits adequaat getypeerd door de (Engels gesproken, Frans ondertitelde) ‘edition collector’ die het Franse label Montparnasse heeft uitgebracht. Een dubbel-dvd in een kleurige kartonnen doos, compleet met een introductieboekje vol mooie stills. Op de tweede dvd staan nog meer (Frans gesproken) toelichtingen door een aantal experts en ook – heel kort – door Tourneur zelf. Helaas zonder ondertiteling. Zolang Warner USA niet met de voor dit jaar beloofde en naar alle waarschijnlijkheid adembenemend mooie Val Lewton Box komt, stellen we ons met deze transfers tevreden, hoewel ze veel scherper, detailrijker en vloeiender hadden kunnen zijn. Gelukkig is het donker echt donker gebleven.
Extra’s **
Copyright Kevin Toma. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #66, voorjaar 2005.
