TDiao Yinan (BLACK COAL, THIN ICE) gooit hoge ogen met zijn nieuwste, THE WILD GOOSE LAKE. Lekker is de film, prachtig geschoten en gemonteerd – en ook stom. Eventjes maar. Dit stuk kan daarom niet helemaal zonder spoilers.
Een mix van arthouse en neo noir in het donker, in de regen, ergens in Wuhan (nu vooral bekend als de uitbraakplek van het Coronavirus, maar dat terzijde). Tarantino kan er een puntje aan zuigen, dat mag je constateren, alle vondsten van Diao in acht nemende.
Zij ligt gebogen over hem, waterdruppels parelen op haar rug. Of is het zweet? Samen dobberen zij en hij in een bootje op het Wilde-ganzenmeer, het is nacht. Ze zijn dan al een tijdje tot elkaar veroordeeld en omdat THE WILD GOOSE LAKE een wel heel nadrukkelijke ode aan de film noir is, weten we ook dat het hier niet om liefde gaat. Zelfs van lust lijkt amper sprake, hoewel zij een ‘baadster’ is, een omfloerste term voor hoer. Maar hij, Zhou Zenong (Hu Ge), is niet haar klant. Hij heeft haar wel nodig, maar op een andere manier dan de scène, zo uit zijn verband gerukt, suggereert. Terwijl ze hem pijpt, sjiek gefilmd door cameraman Dong Jingsong, dobberen ze samen voort. Het moet even, deze actie. Een paar seconden later hangt zij, Liu Aiai (Gwei Lun-mei), over de rand van het bootje en spuugt zijn sperma in het water. Nergens is er sprake geweest van seks in your face en toch valt hier niets mis te verstaan. Die Diao en Dong kunnen filmen. Ongelofelijk. De korte scene is een huzarenstukje, waarvan Diao er nog veel meer heeft. THE WILD GOOSE LAKE is daardoor zo’n film die je wilt terugzien, en nog eens en nog eens. Dat spugen van Liu Aiai is expliciet en ongewoon. Het is juist wat je nooit ziet in films na de daad. Zeker omdat het pijpen zelf zo erg níet getoond wordt, valt het extra op. Zij spuugt hem uit. Het is geen rocket science om dat te bedenken. Zij maant hem met haar mond tot genot en spuugt hem vervolgens uit. Veel in noir blijkt later anders te zijn dan je dacht, maar dit is duidelijk en blijft duidelijk. Tot elkaar veroordeeld en elkaar en zichzelf niet sparend. Het leven is hard. Dat is eigenlijk ook aan beide gezichten af te zien. Het hare nog treuriger dan het zijne. Hoe is ze ooit in deze rotzooi terechtgekomen? Al snel is duidelijk wat je zo ongeveer kunt verwachten van THE WILD GOOSE LAKE. Mysterie, verraad, een schimmenspel, letterlijk en figuurlijk. Maar Diao’s vondsten zijn werkelijk een feest, zowel de manier waarop hij diverse personages aan hun eind laat komen als waarop hij Aiai en Zenong door zijn film laat bewegen. De mooi gechoreografeerde vechtscènes zijn een genot, maar nog vaker beweegt de camera om Zenong en Aiai heen als een derde danspartner om ze een volgende keer vooral te laten begluren, soms besluipen.
Tarantino
THE WILD GOOSE LAKE ging in Cannes 2019 in première in de grote competitie. Toen men er lucht van kreeg dat Quentin Tarantino naar de film was gaan kijken en hem ‘cool’ vond, hielp dat Diao enorm. Tarantino moet een paar keer hebben gezien dat Diao zijn oeuvre goed kent. Tarantino moet ook een paar keer met afgunst hebben geconstateerd dat Diao iets gecreëerd heeft wat hij had willen maken.
Zenong, opgejaagd wild gedurende het grootste deel van de film, wordt natuurlijk steeds verder in het nauw gedreven. Maar hij is ook slimmer dan de rest. Slimmer dan het stelletje motordieven dat als kippen zonder kop achter hem aankomt omdat hij hen dwarsgezeten heeft aan het begin van de film. Ook slimmer dan de politie, die in belachelijk groten getale uitrukt om hem te pakken. Met reden, dat wel. In de lekkerste scène is Zenong met die camera opgesloten in een klein krot van een flatje. Drie gangsters hebben hem te pakken; het is een kwestie van minuten en Zenong zal doodgemarteld worden. Or is it? Een PULP FICTION-achtige actie volgt. In een parallelle montage zie je hoe Zenong tegen alle verwachtingen in (duh) toch sterker is dan twee van de drie idioten (nummer drie staat in de wc). En dan is daar de doorzichtige paraplu, zo typisch voor Azië als het regent en hier veel gebruikt, want THE WILD GOOSE LAKE heeft de overtreffende trap van die regen; immers: neo noir. Met een paraplu kan je iemand doorboren en vervolgens – klap hem wel even uit – het rondspuitende bloed opvangen! Hulde! Je moet het eerst bedenken, maar daarna nog eens overtuigend uitvoeren. Niet te lollig, niet te arrogant, niet te terloops. Weer een perfecte combinatie van camera en montage.
Als THE WILD GOOSE LAKE alleen maar die aaneenschakeling van coole, goed uitgedachte scènes was, zou hij niet zo goed ontvangen zijn. Maar de film is zoveel meer dan een neo noir. Je zou hem dat kunnen noemen, en dan is Zenong de hoofdrolspeler. Maar er is ook een ander scenario. Dat van de arthouse, en dan is toch echt zij, Aiai, leading. Je kunt je focussen op al die neo noir-referenties; het zijn er veel, de hele tijd eigenlijk. Maar daardoorheen is er constant die zwervende camera, die dolende, dwalende camera, die ook nog een ander verhaal vertelt. Daarin zijn personages zoekers, twijfelaars, tobbers. Sterk onderstreept door hun doelloze bewegen. Aiai doet dat voortdurend door dat prachtige decor, vaak in het donker, ergens in Wuhan, rondom dat meer. Het is er een rotzooi, iedereen klooit ook maar wat aan, heeft een sneu eettentje, een marktkraampje, verkoopt sigaretten. Dit is het tegenovergestelde van groots en meeslepend leven. In het kat-en-muisspel dat Zenong en Aiai de hele film met elkaar spelen gaan ze van links en rechts, aarzelen wat en draaien weer om. En het is hypnotiserend! Er gebeurt niets. Echt niets. Diao creëert alleen maar sfeer. Cirkelt langzaam om hen heen, laat je meelopen, mee aarzelen, meevoelen dat eigenlijk niemand hier echt weet wat hij moet doen.
Domme uitspatting
Hooguit vind je THE WILD GOOSE LAKE helemaal niks als je niet houdt van pure schoonheid. Want in de rotzooi ontstaat het mooiste beeld. Met zulke knalroze neonletters bevestigd aan een voormalig hotel dat als een kerstboom oplicht. De kamer daar achter die letters, daarbinnen, waar net wat motordieven bijeenkomen, is getint als een zuurstok. Een hele lijpe sfeer ontstaat er, door dat roze. Onaffe gebouwen, half afgebroken gebouwen, van beton en staal, staan in het groen en tussen oude krotjes. De nachtelijke gelige verlichting met die regen, het is over de top noir.
Is er dan niets matigs, rottigs, vervelends aan de film, is dit perfectie en een instant klassieker? Nee. Er zit een scène (wederom, spoiler op komst) in die op dat moment alles even goed verpest. Aiai wordt namelijk tegen het einde verkracht. Door een zoveelste man die niet deugt. Deze gast straft haar. Verkrachting is machtsvertoon en dat is hier heel duidelijk. Vervelend duidelijk. Voor Aiai’s ontwikkeling is het niet noodzakelijk; de hele scène is overbodig en geeft de intelligente film die the wild goose lake is vanaf dan de kwalificatie ‘goede film met een domme uitspatting.’ In tijden van #metoo mag je hopen dat filmmakers drie keer nadenken voordat ze iets dergelijks in hun film opnemen. En dus is de film die zo nadrukkelijk een vrouwelijke hoofdrol heeft toch een film geworden met een lelijk misogyn randje. Een randje dat nooit, nooit meer vanzelfsprekend mag zijn. Juist dat Aiai het hoofdpersonage is maakt het extra cru: ze betaalt er een prijs voor. Of is het nog simpeler? Is het gewoon geil om een vrouw over een wasmachine heen te klappen en haar vanachter te nemen? Ook binnen het genre valt het niet goed te praten. Dat film noir-vrouwen ooit met gemak een ferme klap konden krijgen, wil niet zeggen dat dit nu nog steeds ‘moet’. THE WILD GOOSE LAKE was tot dat moment heerlijk wegkijkend genot. Diao’s keuze voor het geweld tegen Aiai haalde een streep door de gewilligheid je mee te laten voeren; nam het vertrouwen in zijn keuzes weg. Liet hopen op een goede afloop.
In welke mate kun je een regisseur op zo’n keuze afrekenen? Toch maar niet te hard. Daarvoor is THE WILD GOOSE LAKE verder te lekker. Te fenomenaal in zijn geweld, zijn dwalen, zijn set design en acteursregie. Oh, laat Zenong en Aiai nog urenlang triestig, de moed opgevend naar elkaar zoeken, van elkaar afdrijven. En als uitsmijter: naar de ander zoeken is natuurlijk als zoeken naar jezelf. Daar komt ook al geen rocket science aan te pas. Er is geen elkaar. Zij had hem al uitgespuugd. Er is alleen maar zelfbehoud. Een cynisch bijna-meesterwerk.
Distributie: Imagine Filmdistributie. Release Nl: 15 mei 2020 (Pathé Thuis). Copyright: Gerlinda Heywegen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Dit stuk verscheen eerder in Schokkend Nieuws #143. Online gepubliceerd op 15 mei 2020.
