Op zaterdag 23 september is THE OLDEST PROFESSION / (MARUHI) SHIKIJÔ MESU ICHIBA te zien in Rotterdam tijdens het festival Camera Japan. Een uitgelezen kans om een op 4K gerestaureerde roman porno-klassieker op het grote doek te zien. Wees wel gewaarschuwd, regisseur Noboru Tanaka doorbreekt aardig wat taboes.
De Japanse filmstudio Nikkatsu opende haar deuren in 1912, en zag haar gloriedagen in de jaren vijftig en zestig, met films als PIGS AND BATTLESHIP (1961), THE INSECT WOMAN (1966) en BRANDED TO KILL (1967), die inmiddels worden gezien als Japanse klassiekers. Maar in 1971 begon de populariteit van televisie roet in het eten te gooien, en werd de keuze gemaakt om een heel andere richting in te slaan. De studio legde de focus op roman porno (‘roman’ heeft hier niets met Rome te maken, maar komt van het Franse woord roman), erotische films die de makers vrijheid gaven omtrent verhaal en stijl, met de voorwaarde dat er vier seksscènes per uur in moesten. Nikkatsu pompte films uit met een krankzinnig tempo, en zou uiteindelijk meer dan 1.100 roman porno’s maken.
Als je zo veel films maakt moeten er wel een paar goed zijn, en enkele roman porno’s hebben het stigma van pornografie overstegen. De FEMALE PRISONER SCORPION-trilogie en GATE OF FLESH worden nu hoog gewaardeerd, en THE OLDEST PROFESSION hoort ook thuis in dit kamp. Zoals de titel voorspelt – de film is ook uitgebracht als SECRET CHRONICLE: SECRET MARKET – volgt het verhaal een sekswerker. De hoofdrol van Tome wordt gespeeld door Meika Seri, ook bekend van IN THE REALM OF THE SENSES, een andere controversiële erotische film die de grenzen opzoekt. Tome werkt niet meer voor een pooier of madam, en regelt het contact met haar cliënten zelf, wat ertoe leidt dat ze wordt mishandeld. Ze moet concurreren met Yone (Genshu Hanayagi), een meisje dat door armoede gedwongen wordt de prostitutie in te gaan, en nog goede hoop heeft dat het maar tijdelijk is. Tome is een stuk cynischer, wat te verklaren is door haar achtergrond. Haar eigen moeder (Junko Miyashita) is ook een sekswerker, en moeder en dochter vechten vaak onderling over klanten. Haar verstandelijk beperkte broer Saneo is de enige persoon in haar leven die van haar lijkt te houden, maar ook hij heeft de verkeerde lessen van zijn omgeving opgepikt.
De film is prachtig opgenomen – twee derde in zwart-wit, de laatste akte in kleur – vol innovatieve camerabewegingen en sfeervolle shots. Maar goed ook, want de onderwerpen die de film aansnijdt, zoals incest en misogynie, zijn niet bepaald gezellig. Wel zit er een vleugje pikzwarte komedie in. De films van regisseur Noboru Tanaka onderscheiden zich in toon en onderwerp van de meeste roman porno’s, door minder te leunen op flauwe sekskomedie en maatschappelijke onderwerpen aan te kaarten. De realistische stijl doet denken aan het Italiaanse neorealisme of de Franse nouvelle vague. Meer Bresson dan Brazzers. Je zou bijna denken dat Tanaka gewoon het geld van Nikkatsu heeft gepakt zodat hij een serieuze film kon maken, want het is moeilijk voor te stellen dat iemand THE OLDEST PROFESSION erotisch zou vinden. De personages in de achterwijken van Osaka lijden elk op hun eigen manier, met armoede als de gemeenschappelijke oorzaak. Verkrachting en geweld zijn alledaags, en Tome kan alleen een beetje geluk bereiken door zichzelf volledig te depersonificeren. Zoals ze zelf zegt over Osaka: ‘Iedereen hier heeft de hoop opgegeven. Hier hoor ik thuis.’
Te zien op Camera Japan, 23 september 2023
