Niets, maar dan ook niets kan tippen aan de belabberde kwaliteit van cultfilm THE ROOM (Tommy Wiseau, 2003). Ontsproten aan de geest van een waanzinnige, als we de liefdevolle en humoristische making of mogen geloven die acteur en filmmaker James Franco ons voorschotelt in THE DISASTER ARTIST.
‘How was work today?’
‘Oh, pretty good. We got a new client and the bank will make a lot of money.’
‘What client?’
‘I cannot tell you; it’s confidential.’
‘Aw, come on. Why not?’
‘No, I can’t. Anyway, how is your sex life?’
Zomaar een dialoog uit wat bekend is gaan staan als de CITIZEN KANE van de B-films. De schrikbarend ongetalenteerde Tommy Wiseau speelde zelf de hoofdrol van Johnny in dit door hem geproduceerde, geschreven, geregisseerde en gecaste misbaksel, dat hij in 2003 lanceerde voor louter lege zalen. Waar Wiseau zijn geld vandaan haalde, wat zijn echte naam is en waar hij vandaan komt, is tot op de dag van vandaag onduidelijk. Wat wel duidelijk is: THE ROOM is de grootste cultfilm sinds Ed Woods PLAN 9 FROM OUTER SPACE en wordt nog altijd wekelijks in filmzalen wereldwijd vertoond voor uitzinnige fans.
Monsterlijk gedrocht
Een van die liefhebbers is de Amerikaanse filmmaker en acteur James Franco. Hij las het boek The Disaster Artist (2013) van Tom Bissell en Greg Sestero die in THE ROOM de rol van Mark op zich nam. Sestero dist alle smeuïge en schier ongelooflijke verhalen op over de productie van Wiseaus filmische liefdesbaby. Met de verfilming van het boek beantwoordt James Franco nu de vraag die op ieders lippen ligt na het zien van THE ROOM: hoe is het mogelijk dat na zes maanden filmen en een budget van zes miljoen dollar zo’n monsterlijke gedrocht kon worden geboren?
Heb je THE ROOM nog nooit gezien? Geen probleem. Noch voor het lezen van deze recensie, noch voor het waarderen van THE DISASTER ARTIST is voorkennis nodig. En al heb je de film gezien: het is toch onmogelijk het verhaal te onthouden. Daarvoor is het aantal verhaallijnen, plotgaten en what the fuck?-momenten gewoonweg te talrijk. Niemand weet waar de film over gaat. Op de redactie van Schokkend Nieuws zijn we echt wel wat bizarre plotlijnen en ongeloofwaardige wendingen gewend, maar THE ROOM steekt beruchte vaagfilmers als Godfrey Ho en Jess Franco naar de kroon. Als je alle onzin weghaalt, zou je kunnen zeggen dat THE ROOM gaat over een driehoeksverhouding tussen Johnny, Mark en Lisa – maar zelfs daar twijfel ik aan.
Stralend zelfvertrouwen
In THE DISASTER ARTIST voert James Franco ons mee naar San Francisco, eind jaren negentig. De verlegen acteur Greg (Dave ‘broer van’ Franco) speelt tijdens een acteerles een scène uit het toneelstuk Wachten op Godot terwijl zijn lerares (Melanie Griffith) hoofdschuddend toekijkt. Wanneer zij de anderen vraagt wie er wél een diepdoorvoelde performance durft te geven, grijpt Tommy (James Franco) zijn kans. Hij duikt op de toneelvloer, waar hij al kronkelend en schreeuwend een intens beroerde imitatie weggeeft van Marlon Brando in A STREETCAR NAMED DESIRE. De enige die onder de indruk is van het bijzondere schouwspel is Greg. De twee ontwikkelen een hechte vriendschap die het hart vormt van THE DISASTER ARTIST.
Greg trekt zich op aan het stralende zelfvertrouwen van zijn nieuwe vriend. Tommy lijkt vooral blij te zijn iemand te hebben gevonden die hem tolereert. Wiseau is namelijk bloed- en bloedirritant. Hij is drammerig, roekeloos, ijdel, grof in de bek, kent geen empathie en is gezegend met een zwaar accent dat nog het beste te omschrijven is als dat van een al jaren in Frankrijk levende, tandeloze Oost-Europeaan met een spraakgebrek. Het hindert Greg gek genoeg nauwelijks. Samen besluiten ze het te gaan maken in Hollywood.
De weg naar het sterrendom heeft in hun naïeve belevingswereld niets met talent of doorzettingsvermogen te maken, maar alles met de gevulde bankrekening van Tommy en wat inspiratie. Wiseau weet precies waar hij die inspiratie moet halen: op de plek van het fatale auto-ongeluk van zijn grote acteervoorbeeld James Dean. Midden in de nacht stappen ze in zijn auto en rijden bijna vijfhonderd kilometer naar Los Angeles. Het magische effect van dat bezoek blijft echter uit: wanneer ze zich weken later vestigen in de stad van glitter en onvervulde dromen, kunnen ze geen potje breken bij castings. Er zit maar één ding op: ze besluiten hun eigen film te maken, geheel gefinancierd door Tommy. THE ROOM.
Het schrijven, het casten en het regelen van een crew, materieel en studioruimte gaat de jongens eigenlijk best soepel af. Tommy’s zelfverzekerdheid en krediet zijn onuitputtelijk. Dat hij de ballen verstand heeft van filmmaken is nooit een obstakel. Waarom kiezen tussen een digitale of analoge camera? Hij koopt gewoon beide camera’s en laat ze tegelijk lopen. Wiseau eist ook dat de hele cast bij iedere opname aanwezig is. Hij betaalt alle acteurs voor alle draaidagen. Geld is nooit een probleem. Dat de draaiperiode totaal uit de hand loopt, ligt uiteraard ook aan Wiseaus incompetentie. Als financier van in totaal vierhonderd cast- en crewleden eist hij invloed op alle onderdelen.
Oh, hi, Mark!
Het is een genot te zien hoe James Franco in THE DISASTER ARTIST met dat huiveringwekkende accent Wiseau als een idiote en paranoïde tiran neerzet. Wiseau wil alles onder controle houden en vermoedt dat iedereen hem achter zijn rug om voor lul zet. Een vrees die natuurlijk niet geheel ongegrond is.
Het script van Scott Neustadter en Michael H. Weber (500 DAYS OF SUMMER, THE FAULT IN OUR STARS) geeft Wiseau-fans wat ze willen: alle dieptepunten uit THE ROOM komen langs en nu mét context. Zo is het hilarisch om te zien dat het Wiseau tweeëndertig takes kostte om de vijf zinnen ‘It’s not true! I did not hit her! It’s bullshit! I did not. Oh, hi, Mark!’ in de juiste volgorde uit te spreken. Seth Rogen speelt in deze scènes de rol van de scriptconsulent die van ongeloof bijna van zijn stoel valt. Ook goed ingevuld zijn de bijrollen: James Franco laat zijn filmvrienden J.J. Abrams, Bryan Cranston en Zach Braff als zichzelf opdraven.
De laatste tien minuten zijn ingeruimd voor beelden van een van de talloze vertoningen van THE ROOM in aanwezigheid van de cast. Of je na het zien van THE DISASTER ARTIST nog veel zin hebt in de originele film, is een kwestie van slechte smaak. Wiseau zelf – de man is nog steeds een raadsel – heeft in elk geval laten weten THE DISASTER ARTIST te gek te vinden. Daar heeft hij alle reden toe. Dit is voer voor alle fans van deze guilty pleasure par excellence.
Distributie: Warner Bros. Release NL: 21 december 2017, BE: 7 februari 2018. Copyright: Ronald Simons. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Gepubliceerd in SN #129. Online gepubliceerd op 21 december 2017.
